Bert Ernste – Utrecht | São Paulo • weblog

Brazilië, West-Papua, media en meer

Archive for the ‘financiële crisis’ tag

Van toen: Gemeentegiro

one comment

Foto van brievenbus van gemeentegiro

Amsterdam 2016

De Gemeentegiro Amsterdam, opgericht in 1917, was het eerste girale betalingssysteem in Nederland. De Postgiro begon een jaar later. In het begin was de gemeentegiro alleen voor betalingen tussen gemeentelijke diensten en bedrijven. Vanaf 1918 konden ook particulieren er gebruik van maken. De blauwe brievenbussen waren in de stijl van de Amsterdamse School. De dienst had eigen postbodes.

Het zou goed zijn, als het betalingsverkeer weer in handen zou zijn van de overheid, want we hebben als belastingbetalers de banken uit de bankencrisis moeten redden, omdat anders het betalingsverkeer in de soep zou lopen. Het is natuurlijk te gek voor woorden dat we op moesten draaien voor de risico’s, die banken namen met hun al te complexe leningen en financiële producten.

Written by Bert Ernste

februari 5th, 2017 at 6:22 am

Media lopen bij crisis achter regeringen aan

one comment

Foto kop uilWe maken onszelf graag wijs dat we kritische media hebben, maar dat valt nogal tegen. In de aanloop naar de oorlog tegen Irak, lieten de media hun kritische taak op erbarmelijke wijze liggen. Zie Michael Massing The press: The enemy within en Now they tell us.

Die artikelen gaan over de media in de Verenigde Staten in de nasleep van de aanslagen van 11 september 2001, maar ook in Europa was de pers veel te weinig kritisch ten aanzien van de argumenten om tegen Irak ten oorlog te trekken. Zie Media onder vuur.

Bij de invoering van de Euro heulde de pers al evenzeer met de machthebbers, zoals Martin Sommer onlangs betoogde in De journalistiek vocht aan de zijde van politici die de euro wilden. Aanvulling 6 december 2011: Lees ook De euro was de grootste slaappil van allemaal, dat ook op de versuffende invloed van de televisie wijst.

Bij de huidige Eurocrisis lopen de media al even hard achter ‘de’ financiële markten en de regeringen aan. Kritische geluiden zijn er wel, vooral op de opiniepagina’s, maar de overwegende indruk, die de media in het kielzog van de machthebbers scheppen, is dat ‘Merkozy’ ons moet redden en dat bezuinigen op de overheidsuitgaven de enig mogelijke weg is. Liefst zonder democratische inmenging en controle.

Ondertussen zijn er enorme steunfondsen om de financiële sector overeind te houden, steunfondsen voor landen (indirect eveneens voor de banken, die aan die landen leenden) en géén steunfondsen om onze pensioenen en sociale voorzieningen op peil te houden. Integendeel, daaruit moeten die andere steunfondsen juist betaald worden: bezuinigen op de overheidsuitgaven is de mantra van de Europese Unie en Europese regeringen, in plaats van (ook) de economie stimuleren. Volgens enkele ‘verbijsterde economen’ doet de Europese Unie precies het verkeerde.

Manifest verbijsterde economen (Engels)

Een debat over een ander soort economie voeren we niet of nauwelijks, zoals ook het klimaatdebat geheel is ondergesneeuwd. Onze regeringen zijn daar niet mee bezig en de meeste media volgen daarin. Natuurlijk, in een crisis moet je eerst de korte termijn oplossen, maar de lange termijn mag je nooit uit het zicht verliezen. Doe je dat wel, dan maak je dezelfde fouten en los je de fundamentele crisis niet op.

Meer commentaren

Media hollen nodeloos achter beurs aan

leave a comment

Een luisteraar van Radio 1 vond dat de NOS te veel aandacht besteedde aan de crisis op de beurzen. De hoofdredacteur van de NOS verdedigde die keuze op Radio 1. Volgens hem gaat het om onze eigen rijkdom, onder meer in de vorm van pensioenen en hypotheken (invloed beurzen op de rente).

Daar heeft hij natuurlijk gelijk in. De fout die de media echter maken (vooral de audiovisuele) is dat ze hijgend achter elk brokje nieuws dat maar iets te maken heeft met de beurskoersen aanhollen. Wordt het een zwarte maandag op de beurzen? Nee, nog niet. Ja, nu toch een flinke dip. Nee, weer iets omhoog. Beurs in New York lager geopend, oh jé! Slechte werkeloosheidscijfers in de VS, beurs levert in. En ga zo maar door. Daar heeft de gewone burger helemaal niets aan.

Schommelingen per dag zijn nauwelijks interessant. Voor de gewone burger is alleen de ontwikkeling op langere termijn van belang. De beurs van uur tot uur volgen slaat nergens op en zorgt alleen voor onrust.

De onderliggende crisis is in vele opzichten ernstig, maar om die te belichten hoef je niet hijgend achter beursnieuws en -koersen aan te rennen. Dat leidt juist af.

Meer mediacommentaren

Written by Bert Ernste

augustus 9th, 2011 at 8:38 am

De financiële crisis is snel verdwenen – uit het zicht dan

leave a comment

Naambordje Wall StreetWat waren we bezorgd, toen de financiële crisis over ons heen rolde en zowel in de Verenigde Staten als in Europa grote banken gered moesten worden door de overheid. Politici riepen dat dit nooit meer mocht gebeuren. We hadden het toezicht op de financiële sector verwaarloosd, waardoor deze onverantwoorde risico’s was gaan nemen in de jacht op rendement voor de aandeelhouders en bonussen voor de top. In Nederland bracht de Commissie de Wit de crisis in kaart. De conclusies logen er niet om. Er was zelfs weer even aandacht voor Karl Marx, die toch gelijk gehad zou hebben met zijn stelling dat het kapitalisme door ongebreidelde accumulatie van kapitaal zijn eigen graf zou graven.

Wat is er sindsdien gebeurd? In de Verenigde Staten is het toezicht op de financiële sector aangescherpt. Een beetje, want de lobby van de sector en hun bondgenoten de Conservatieve Partij was groot. President Obama bleek te veel gericht op consensus om het uithollen van zijn eerste, veel verder gaande hervormingsvoorstellen te voorkomen. In Europa en Nederland hetzelfde verhaal. Een paar marginale wijzigingen in het toezicht op de financiële sector, maar geen echte hervormingen.

Zo is het zeer zinnige voorstel om de risicodragende delen van de banken af te splitsen van het deel dat het betalingsverkeer moet verzorgen stilletjes uit het zicht verdwenen. Hetzelfde geldt voor het idee dat banken nooit zo groot mogen zijn dat de overheid ze wel móet redden, als ze dreigen om te vallen. De banken weten dat en kunnen dus nog steeds onverantwoorde risico’s nemen. De overheid, de belastingbetaler dus, redt ze toch wel als het mis gaat.

Het is inmiddels weer business as usual. Dat blijkt ook uit een aantal boeken, die de kwestie in detail onder de loep nemen. (Boekbespreking in het Nederlands | origineel in het Engels.) Het risico van een nieuwe crisis is dan ook groot.

De financiële crisis en de daarop volgende economische problemen hebben ondertussen ook nog eens de aandacht afgeleid van een ander nijpend probleem: het klimaat. We sluiten onze ogen en hopen dat het allemaal vanzelf goed komt.

Meer commentaren

Written by Bert Ernste

april 26th, 2011 at 8:56 am

Visieloze politici

leave a comment

9 juni 2010 – Vandaag gaan we stemmen. Het is een groot goed in een democratie te leven, waar dat in vrijheid kan.

De keuze die ons geboden wordt is evenwel zeer beperkt. Onze politici praten vooral over de economie, wie te hard en te snel of te weinig en te langzaam bezuinigt. Wilders van de PVV draait zijn evident generaliserende anti-islamverhalen af en dan heb je het wel zo’n beetje gehad.

We horen bitter weinig over het klimaatprobleem, terwijl dat toch zéér snel moet worden aangepakt.

We horen ook nauwelijks meer iets over de hervorming van het financiële systeem. Na de bankencrisis leek het er heel even op dat de leiders van de wereld echt paal en perk wilden stellen aan de cultuur in de financiële wereld (niet alleen daar trouwens) van winst boven alles. Er moest een nieuw financieel systeem komen met strenge controle van de financiële in stellingen en een scheiding tussen instellingen die het betalingsverkeer verzorgen (maatschappelijke functie) en de zogenoemde zakenbanken. Die geluiden zijn goeddeels verstomd. In de Nederlandse verkiezingscampagne speelt deze kwestie nauwelijks een rol.

We missen politici die ons een meeslepende visie op de toekomst bieden. Betere gezondheid- en ouderenzorg bijvoorbeeld in plaats van steeds meer spullen (grotere televisie, nog meer pixels, noem maar op). Een twintigjarenplan voor het openbaar vervoer van de toekomst, gekoppeld aan een sterke vermindering van het autoverkeer (kleinere, zuinige auto’s, minder kilometers, meer deelauto’s, er is zo veel mogelijk).

Geen enkele partij komt in de campagne met een voorstel voor een nieuw economisch systeem. De ‘economie van het genoeg’ bijvoorbeeld, in plaats van groeien, groeien, groeien ten koste van het milieu en de menselijke maat.

De markt, die volgens de volgelingen van het neoliberalisme alles voor ons zou regelen, stelt ons nimmer voor dergelijke fundamentele keuzes. Dus zouden politici dat moeten doen.

Dat gebeurt in Nederland (en elders) al jaren niet. Politici strijden om details, maar hebben geen echte toekomstvisie. Gewoon meer van het zelfde is wat ons wacht. Met enkele kleine accentverschillen al naar gelang de verkiezingsuitslag.

Zie ook Na de crises, een nieuw begin? en Het democratisch tekort, kans voor links.

Juni 2010

Meer commentaren

Written by Bert Ernste

januari 31st, 2011 at 1:37 pm

Zalm heeft geen moraal

leave a comment

ABN Amro-topman Gerrit Zalm vindt de torenhoge provisies en verkooppraktijken van de DSB-bank, waar hij bestuurder was niet moreel verwerpelijk. Zo zegt hij vandaag in NRC Handelsblad.

De DSB-bank deed aan koppelverkoop en verkocht bij leningen onnodige verzekeringen. Dat alles tegen provisies van gemiddeld bijna 50 procent. Zalm vindt dat wel OK. “Die provisies werden overal gevraagd. Dat is nou eenmaal de prijsvorming in de vrijemarkteconomie.” Zalm geeft wel toe dat de voorlichting aan de klanten bij DSB Bank vaak onduidelijk was. “Daar viel nog wel een en ander te verbeteren.”

Wat leert ons dit over de ABN Amro-topman? Zalm vindt het vragen van torenhoge provisie prima, als de markt dat toelaat. De anderen doen het ook, dus is het OK. Ofwel: je schakelt je morele oordelen gewoon uit (of je hebt ze niet eens), en laat het maar over aan de markt.

Dat veel klanten van de DSB geld uit de zak werd geklopt met onnodige producten, zonder dat ze het door hadden, is volgens Zalm een klein foutje. “Daar viel nog wel een en ander te verbeteren.” Wat een fantastisch eufemisme! Mensen zijn gewoon belazerd, of het nou met opzet gebeurde of niet. Gezien de bonus- en provisiecultuur gok ik: opzet. Dat kun je niet afdoen alsof het een paar typefouten betreft.

Gegeven de reactie in de bankenwereld op de financiële crisis en de cultuur van ontkenning van verantwoordelijkheid daar, moeten we vrezen dat deze houding voor de hele top in die wereld geldt.

Maart 2010

Meer commentaren

Written by Bert Ernste

januari 15th, 2011 at 9:37 am