Inhotim (MG) Brazilië 2012
Deze orchidee, die haar tong lijkt uit te steken, fotografeerde ik in het kunstpark Inhotim.
Archive for the ‘moderne kunst’ tag
Kever in de heuvels
Inhotim (MG) Brazilië 2012
Moderne kunst is vaak niet aan mij besteed. In mijn beleving is veel moderne kunst zo ver verwijderd van de werkelijkheid dat het die werkelijkheid niet meer becommentarieert, transformeert of op andere wijze verwarring sticht of aan het denken zet. Het wordt dan een trucje, een geintje.
Desondanks was een bezoek aan Inhotim, een enorm kunstpark in de Braziliaanse deelstaat Minas Gerais (MG), een belevenis. Deze Volkswagens Kever (in het Portugees: Fusca) stonden daar temidden van de heuvels waar voorheen mijnbouw plaats vond. Het park is prachtig, de kunst zeer gevarieerd. Een oase in een land met veel problemen.
30a Bienal São Paulo: naast fröbelwerk ook veel moois
De Trigésima (30ste) Bienal de São Paulo van 2012 is naar mijn mening veel minder dan de vorige editie. Veel kunst op de expositie van dit jaar valt voor mij in de categorie ‘fröbelkunst’. Bijvoorbeeld de rij vitrines met postkaarten van vliegtuigen, waarbij de kunstenaar, de deels in Brazilië wonende Zweed Runo Lagomarsino, op elk vliegtuig steentjes heeft gelegd of geplakt. Ja, reuze lollig voor een kind, maar kunst? Zo is er ook veel gefröbel met textiel en borduurwerk. Of de elektrische trein van de Braziliaanse kunstenaar Cadu, die langs flessen rijdt en deze aantikt met veren, zodat een muziekje ontstaat. Enkele treinen waren trouwens ontspoord.
Toch is er natuurlijk ook veel moois te zien op deze Biennale, niet alleen in het gebouw van de Biennale in het Parque Ibirapuera, maar ook elders in São Paulo. (Lijst van deelnemende kunstenaars)
Zeer de moeite waard zijn enkele fototentoonstellingen, zoals die van de Peruaanse fotograaf Edi Hirose, die indringende foto’s maakte van mensen in het binnenland van Peru en op begraafplaatsen, en van de Venzolaanse fotograaf Alfredo Cortina, die altijd dezelfde vrouw (zijn vrouw en dichteres Elizabeth Schön) fotografeert op zeer diverse plekken. Bijzonder!
Van de Nederlandse fotograaf Hans Eijkelboom hangen er talloze (een hele wand vol) op straat genomen kleurenfoto’s. Naar mijn smaak wat overdadig.
De kroon spant evenwel de expositie van de schitterende zwart-witfoto’s van August Sander, een Duitse fotograaf, die talloze portretten maakte in de eerste helft van de vorige eeuw. Voor het eerst hangt zijn hele portfolio in een museum. Een aantal van zijn foto’s is online te vinden. Indrukwekkend!
30ste Biennale van São Paulo, tot en met 9 december 2012
Parque do Ibirapuera – Portão (Poort) 3
Pavilhão (Paviljoen) Ciccillo Matarazzo (Pavilhão da Bienal)
São Paulo-SP, Brasil
Openingstijden:
Dinsdag, donderdag, zaterdag, zondag en op feestdagen: 09.00 – 19.00 uur
Woensdag en vrijdag: 09.00 – 22.00 uur
Maandag gesloten
Gratis toegang
Vervreemdende kunst in Inhotim, Brazilië
In de Braziliaanse deelstaat Minas Gerais ligt een prachtig park met een groot aantal bijzondere kunstwerken: Inhotim, nabij het plaatsje Brumadinho.
Inhotim is het geesteskind van Bernardo Paz, een ietwat zonderlinge, voormalige mijnmagnaat, die in de mijnbouw zijn fortuin maakte. Minas Gerais (Algemene Mijnen) werd al in de zeventiende eeuw een mijnbouwgebied, waar de Portugezen veel goud en zilver weghaalden en prachtige barokke stadjes bouwden, als Ouro Preto (Zwart Goud), Tiradentes (Tandentrekker, naar een bekende opstandelingenleider), São João del-Rei en andere.
In dat gebied met deels afgegraven hellingen ligt het Park Inhotim, 145 hectare groot met een 500 kunstwerken, vele speciaal voor deze plek gemaakt. Op maar weinig plekken krijgen kunstwerken zo veel ruimte. Het is aan te bevelen om Inhotim te bezoeken op een rustige dag. Dan krijg je pas echt het gevoel van de rust en de wijdsheid van dit prachtige park. Er staan prachtige bomen en planten. Er zouden maar liefst 1400 soorten palmbomen in het park staan. Ik heb ze niet nageteld.
De kunst is modern en waarschijnlijk niet naar ieders smaak. Zo is er een grote koepel, met daarin een grote landbouwmachine, voorzien van enige artistieke toevoegingen, die een witte ‘boom’ uit de grond trekt. Een werk van de Amerikaanse kunstenaar Matthew Barney. Het is wel apart, maar ik heb er weinig mee. Spectaculair is wel de speciale verrekijker van de Deen Olafur Eliasson, die het landschap vervormt en vele malen weerspiegelt, als in een kaleidoscoop.
Bijzonder is het Sonic Pavillion van Doug Aitken, waar het geluid van de aarde via gevoelige microfoons op ongeveer 200 meter diepte hoorbaar wordt gemaakt. Lage ritmische tonen, te horen in een paviljoen met wijds uitzicht.
Toch kijg ik persoonlijk een wat vreemd gevoel bij dergelijke kunst in de heuvels van Minas Gerais. Zoals bij de indringende foto’s uit de hoerenbuurt van Salavador de Bahía. De fraaie, maar ook wrede beelden van de prostitutie in de arme wijken daar, schuurt heftig tegen de schoonheid van de natuur in het park.
Het komt op mij vaak wat kunstmatig, geforceerd over om dergelijke werken in de natuur te plaatsen. Velen zullen me nu willen zeggen dat kunst juist de bedoeling heeft om je van je stuk te brengen en iets met je te doen. Sommigen zullen zelfs stellen dat kunst vervreemdend móet zijn. Wel, misschien is dat zo. Toch hoeven veel van de kunstwerken in Inhotim van mij niet zo op die plek.
Dat neemt niet weg dat een bezoek aan Inhotim zeer de moeite waard is. Je kunt er heerlijk dwalen door het werkelijk schitterende park en je laten verrassen door de meer dan 500 kunstwerken. Of die verrassing altijd aangenaam is, of niet, laat ik graag aan ieders persoonlijke smaak en ‘kunst kennen’ over.
Officiële site van Inhotim (Engels)
29a Bienal São Paulo: verwarrende, maar boeiende ervaring
De 29ste Biennale van São Paulo is overweldigend! In het mooie gebouw van architect Oscar Niemeyer met zijn mooie vloeiende lijnen in Parque do Ibirapuera, is een veelheid aan kunstuitingen te zien. Zo veel, dat het het eerste probleem is dat je niet gemakkelijk de rust vindt om een object, installatie, video of mini-expositie rustig op je in te laten werken. Je moet nog meer zien! Meerdere keren gaan en niet alles in een keer proberen te zien, is dan ook het devies. Een greep uit het enorme aanbod.
Van de Chinese kunstenaar Ai Weiwei is er de Chinese dierenriem. Mooie, sprekende beelden, waar je direct ‘contact’ mee hebt.
Opvallend zijn een fotoreeks en documentaire film van Flávio de Carvalho uit de jaren ’50 van de vorige eeuw. De Carvalho had twee Europese, jonge vrouwen uitgenodigd om mee te gaan naar een indianenstam, diep in het oerwoud. De ontmoeting legde hij vast op film en foto’s. Interessant, maar naar mijn gevoel niet echt kunst, dat wil zeggen een abstrahering van de werkelijkheid op artistieke wijze. De Carvalho is overigens een multimediaartiest avant la lettre. Wat artistiek is zal ik hier niet proberen te definiëren, maar de documentaire film en foto’s horen naar mijn gevoel thuis bij de registratie van een werkelijkheid en detoneren tussen de moderne kunst, die de het leeuwendeel van de Biennale van São Paulo vult. Dat geldt zeker voor het hoekje waar een video draaide met interviews over sekstoerisme. Als je daarna een abstract beeld tegen komt, is dat een vervreemdende ervaring.
Ik haast mij overigens om toe te geven dat je over kunst oeverloos kunt twisten.
Op grensvlak tussen de reële wereld en kunst, is er een interessante modernisering van een alfabetiseringscursus voor volwassenen van Paulo Freire te zien. De foto’s van Jonathas de Andrade geven een moderne illustratie van de woorden uit de cursus.
Een stukje verderop is een ontwerp van een vliegmachine van Leonardo da Vinci te zien, gemaakt door Nelson Leirner. Mooi gedaan, mooi geëxposeerd, maar kunst? Een ontwerp van Da Vinci op een mooie, ambachtelijke manier uitvoeren, voegt dat genoeg toe aan de werkelijkheid om kunst te zijn? De ‘kunstenaar’ moet dat ook gedacht hebben, want hij voegde een zwijn toe als piloot. Ieder zijn smaak, zullen we maar zeggen.
Van de Italiaanse Tatiana Trouvé is de installatie ‘350 points towards infinity’. Een aantal schietloden en slingers, die dank zij een in de grond verborgen magneet uit het lood hangen. Mooi ruimtelijk effect.
Omstreden zijn de tekeningen van Gil Vicente, die zichzelf tekent als de potentiële moordenaar van een aantal wereldleiders. Het zijn nogal realistische tekeningen, die lijken op te roepen tot geweld.
Een prettige verrassing was de mooie jazzmuziek die om een hoekje ineens tot de toeschouwer komt. Een tekst aan de muur vertelt dat het muziek is van pianist Francisco Tenório Cerqueira Júnior (Tenorinho) uit Rio de Janeiro. In 1976, tijdens een tournée in Buenos Aires met een groep onder leiding van Vinicius de Morais en Touquinho, verliet Tenorinho na een show in de kleine uurtjes het hotel, waarna hij nooit meer is gezien. (Aanvulling 2011: Tenorinho is opgepakt door de geheime dienst van het Argentijnse generaalsregime, gemarteld en vermoord. Zijn dood is gemeld aan de Braziliaanse autoriteiten [ook onder militair regime], maar deze hebben de familie niets laten weten. Het is veelzeggend dat de Bienal deze informatie niet vermeldde en slechts sprak over een verdwijning.) Zijn instrumentale plaat Embalo uit 1964 geldt als een juweeltje van de sambajazz en is inderdaad prachtig.
De 29ste Biennale van São Paulo heeft natuurlijk veel meer te bieden (iets van 800 werken van 161 beeldend kunstenaars), dan de paar hier genoemde voorbeelden. Collages, installaties van textiel, een kooi in de centrale hal (waar van de dierenbescherming geen gieren in mochten huizen, waardoor het nu een wat doods geheel is), beeldhouwwerken, een wand met allerlei modellen (ouderwetse) televisies, die allemaal iets anders uitzenden en tegelijkertijd samen een beeld vormen, en ga zo maar door.
Of het allemaal kunst is? Daarover kun je twisten, maar voor liefhebbers van moderne kunst in de brede zin van het woord is de Biennale van São Paulo zeer de moeite waard. Neem er de tijd voor, ga meerdere keren.
29ste Biennale van São Paulo, tot en met 12 december 2010
Parque do Ibirapuera – Portão (Poort) 3
Pavilhão (Paviljoen) Ciccillo Matarazzo (Pavilhão da Bienal)
São Paulo-SP, Brasil
Maandag tot en met woensdag 9 tot 19 uur
Donderdag en vrijdag 9 tot 22 uur
Zaterdag en zondag 9 tot 19 uur
Gratis toegang
November 2010
rss