De generatie, die de oorlog en de dekolonisatie van Nederlands Indië mee maakte, sterft nu snel uit. Sommigen schrijven aan het einde van hun leven nog hun herinneringen op aan die woelige tijden.
Zo verscheen onlangs Giovanni Hakkenberg. Mens en marinier door Jeanette Bosman en Rob Escher. Hakkenberg overleefde de slag in de Javazee (1942), was werkslaaf van de Japanners bij de aanleg van de beruchte Birma-spoorlijn en in een Japanse kolenmijn, was infiltrant in de gelederen van guerrillastrijders in Nederlands Indië en diende later op Nederlands Nieuw-Guinea, waarover ik hem ooit interviewde. Hakkenberg kreeg de Militaire Willlems-Orde, Nederlands hoogste militaire onderscheiding.
Alex Bal schreef zijn memoires onder de titel De laatste Indo. Nederlands Indië / Nieuw Guinea. Na de onafhankelijkheid van Indonesië (uitgeroepen in 1945, door Nederland erkend in na een bloedige koloniale strijd) hield Nederland vast aan de Nederlandse helft van Nieuw-Guinea. Het gezin Bal verhuisde daarheen en het boek gaat dan ook grotendeels over de tijd in die laatste Nederlandse kolonie in de Oost. (In 1962 vertrok Nederland uit Nieuw-Guinea.)
Veel eerder (1991) schreef Elien Utrecht al Twee zijden van een waterscheiding. Herinneringen aan Indonesië voor en na de onafhankelijkheid. Elien Utrecht moest uiteindelijk met haar man Ernst Utrecht, politiek activist en publicist, uitwijken naar Nederland. Prachtig boek!
Zo zijn er nog veel meer. Het is mooi dat diverse mensen hun memoires op schrift stellen. Het waren woelige tijden, die nog lang niet vergeten zouden moeten worden.
Augustus 2010
rss