In 2014 zijn in Brazilië (onder andere in Rio) de Wereldkampioenschappen voetbal en in 2016 is Rio de Janeiro gastvrouw voor de Olympische zomerspelen. Is dat goed voor de arme bevolking in de krottenwijken? Ja en nee.
Meer dan een kwart van de 471 miljoen stadsbewoners in Latijns Amerika woont in de zogenoemde krottenwijken, in Brazilië favelas genaamd, in Argentinië villas miserias. Wereldwijd wonen 827,6 miljoen mensen in dergelijke krottenwijken. Elk jaar groeit die groep met tien procent. (Cijfers gepresenteerd tijdens het Fifth World Urban Forum, The Right to the City: Bridging the Urban Divide, in maart gehouden in Rio de Janeiro.)
Overigens zijn die krottenwijken gedeeltelijk gewone, zij het ongeplande steden met stenen huizen, winkelstraten en dergelijke. Slechts een deel bestaat uit echte krotten. Zie De burgerlijke krottenwijk.
De grote evenementen in Rio de Janeiro betekenen dat er extra geïnvesteerd gaat worden. In de stadions en andere sportgelegenheden. Dat biedt werkgelegenheid, die zeer welkom is, want ondanks de gezonde economische groei van Brazilië (voor 2010 wordt meer dan vijf procent verwacht), zijn er nog steeds veel werklozen en mensen met zeer precaire baantjes. Ook in de infrastructuur worden miljoenen gepompt, bijvoorbeeld in openbaar vervoer. Goed voor de werkgelegenheid, maar de lijnen ten behoeve van de sport zullen niet noodzakelijkerwijs de routes rijden, waar het volk om verlegen zit.
Ook tijdens de evenementen zullen veel mensen werk hebben om bezoekers en atleten te ontvangen, te bewaken, te vervoeren en om de massale toeloop van eten en drinken te voorzien. Al deze werkgelegenheid en die in de bouw en infrastructuur is evenwel tijdelijk.
Ook in veiligheid wordt veel geld gestoken. Er is eindelijk een serieuze poging gaande om de favelas te heroveren op de drugsbendes, die daar vaak de baas zijn. Door permanente aanwezigheid van ‘vredespolitie’ zijn een aantal van die perifere wijken inmiddels een stuk veiliger geworden, al is de strijd nog lang niet gestreden. Daarvan profiteert ook de arme bevolking.
Er komen verder ongetwijfeld een paar sympathieke projecten met mooie public relations campagnes, er zijn allicht mensen die straks voor een aantrekkelijke prijs de onderkomens van de atleten kunnen kopen.
Ondanks deze voordelen voor de bevolking, kan ik mij niet voorstellen dat de miljoenen, die in dergelijke evenementen worden gestoken niet beter besteed hadden kunnen worden. Een creatief en grootscheeps ‘favelareconstructieplan’ en eenzelfde geconcentreerde inspanning en financiering als in deze evenementen wordt gestoken, zouden veel meer zoden aan de dijk zetten voor de armoedebestrijding. Breng water en riolen naar de perifere wijken van Rio, ga daar bestraten, geef economische impulsen en maak van de favelas echte, gezonde stadsdelen. Daar profiteren de armen veel meer van, ook op de langere termijn.
Laten we eerlijk zijn, alle mooie praatjes die we gaan horen ten spijt: grote evenementen zijn toch vooral feestjes voor hen die in goede doen zijn.
Dat neemt overigens niet weg dat de meeste Brazilianen maar wat trots zijn op het feit dat Brazilië deze wereldkampioenschappen en Olympische spelen mag houden.
Maart 2010
rss