Kort geleden schreef ik hoe ons koloniaal verleden naar mijn gevoel niet meer tot de recente geschiedenis behoort.
Ik refereerde daar aan enkele van mijn voorouders, die in Indië zijn geboren en | of daar carrière maakten, zoals O.M. de Munick, die zijn leven in Indië beschreef in Mijn ambtelijk verleden en een van zijn dochters, mijn overgrootmoeder (‘oma Cor’), die jong weduwe werd en zich toen staande wist te houden door een naaischool te beginnen.
Ik vond een foto van die naaischool en een krantenknipsel uit het Bataviaasch Nieuwsblad van 17 december 1915. De stijl van het artikel is voor de mediaconsument van de 21ste eeuw opmerkelijk.
Brieven uit den Haag.
XXVIII.
5 November 1915.
Een bekende persoonlijkheid uit Indië en die hier ook in Den Haag, waar hij jarenlang vertoefde, een bekende figuur geworden was, is eenige weken geleden hier ter stede ontslapen: ik bedoel den heer O. M. de Munnick oud-gouverneur van Sumatra’s Westkust. Hij werd geboren te Batavia en na eerst bij de marine gediend te hebben, ging hij over naar het Binnenlandsch Bestuur, waar hij een eervolle carrière gemaakt heeft.
Zijn optreden als ambtenaar was vaak energiek en tactvol en in zijn Gedenkschriften, waarin hij zijn loopbaan en zijn rijke ervaringen te boek stelde voor zijn zonen en kleinzonen vindt men menige episode die eenvoudigweg vertelt, het karakter en het goede inzicht van den schrijver doen uitkomen. Ik zie hem nog op de fiets voorbijgaan, met zijn krasse, bijna militaire houding. Tot kort voor zijn dood beoefende hij nog die sport, hetgeen voor een man van 74 jaar al merkwaardig is te noemen.
De zenuwziekte van zijn echtgenoote, de dood van een zijner zoons en andere slagen in zijn familie hebben de laatste jaren van zijn leven versomberd. Nu ik toch over de familie de Munnick spreek, kan ik niet nalaten het even te hebben over een zijner dochters, mevrouw Glasener, die met drie kinderen achterbleef als weduwe van een controleur en die zoo kranig en energiek haar leven heeft onafhankelijk gemaakt van anderen en haar kinderen groot weet te brengen met haar eigen verdiend geld. Als jongmeisje groeide ze op in het residentiehuis huis te Batavia, een weeldepopje, en luttele jaren na haar huwelijk stond ze daar, temidden van het harde, meedogenlooze leven, dat ieder, die niet materieel of moreel sterk is, mee sleurt en ten onder doet gaan.
Toen ontwikkelde zich de sluimerende energie van ’t jonge vrouwtje en zonder iets te verliezen van haar vrouw-zijn heeft ze den strijd met het bestaan aanvaard – en gewonnen! Op haar cursus voor naai- en kniplessen ontbreekt het, dank zij haar kunde en haar tact, nooit aan leerlingen en zoover is haar taak bij de kinderen al gevorderd, dat zij weldra haar oudsten zoon als O. I. ambtenaar aan de maatschappij kan afstaan.
Dit vrouweleven is niet eenig – zóó zijn er vele! De meeste van onze Indische meisjes (ik bedoel allen, die in lndië geboren zijn) zijn dapper en handig, als ‘t er op aankomt, hun leven te verdedigen of haar kinderen groot te brengen en zoodra de fortuin haar den rug toedraait, zitten ze niet bij de pakken neer, maar trachten „al worstelende te overwinnen”.
(…)
Floris
>
(Het was trouwens Glazener met z.)
Zelf woonde ik kort in Nederlands Nieuw-Guinea, dat aanvankelijk buiten de onafhankelijkheid van Nederlands Indië | Indonesië werd gehouden, maar in de jaren zestig van vorige eeuw alsnog aan Indonesië werd overgedragen.
rss