Brugge (België) 2018
(Kleine foto groter door erop te klikken.)
Archive for the ‘Wereld’ Category
Passagiersschepen: de reis naar Indië
Aan boord van de Indrapoera (op weg naar Nederlands Indië) 1926
Deze foto vond ik in een oud familiealbum. In het midden mijn vader, die als vierjarige naar Nederlands Indië ging met zijn ouders (midden), broer en grootouders. Links mijn overgrootmoeder ‘oma Cor’, over wie ik al eerder schreef op dit weblog.
Reizen over lange afstand ging toen nog vaak per schip. (Gisteren ook op dit weblog.) De Indrapoera van de Rotterdamsche Lloyd was toen nog vrij nieuw. Het was een van de zogenoemde mailboten, die speciaal voor het vervoer van post sneller waren dan toen gangbaar was.
Vanwege het risico van mijnen uit de eerste wereldoorlog en andere gevaren, werd belangrijke post in een brandkast op het dek vervoerd. Deze zou bij het zinken van het schip blijven drijven. Ook zond de brandkast dan een radiosignaal uit, waarmee die gevonden kon worden. Om de post op die manier te laten vervoeren moest je er speciale brandkastzegels bijplakken.
Hieronder een afbeelding van het schip en daar weer onder een kort filmpje, waar te zien is wat een luxe er was aan boord. Die luxe verschilde natuurlijk per klasse. Ik weet niet op welke stand mijn (over)grootouders reisden.
Rudy Kousbroek schreef een impressie van zo’n zeereis naar Indië.
Passagiersschepen
Herinneringen aan Nederlands Nieuw-Guinea 16
Sorong (Nederlands Nieuw-Guinea) 1961
Reizen is nogal veranderd. Nu kun je bijna overal komen met het vliegtuig, ooit speelden passagiersschepen nog een grote rol. Een klein beetje heb ik dat zelf mogen ervaren in de nadagen van de passagiersscheepvaart. Dat was toen ik als tienjarige verhuisde van Manokwari op Nederlands Nieuw-Guinea naar Hollandia op hetzelfde eiland. Die reis deed mijn moeder met haar vier kinderen per schip van de Koninklijke Pakketvaart Maatschappij, de Kaloekoe. Een reis van vier dagen via Biak, Japen en Seroei, als ik me niet vergis.
Ik heb het als tienjarige natuurlijk minder bewust ervaren, maar het is een heel andere manier van reizen dan op een vliegtuig stappen en enkele uren later aankomen. Vliegen was in die dagen trouwens ook anders dan nu.
Als kind vond ik zo’n schip reuze interessant. Ik keek mijn ogen uit naar de laadbomen van het schip, die de lading van de kade of een lichter in het ruim hesen en andersom. Vandaag de dag gebeurt dat meestal met kranen aan de wal en hebben schepen geen laadbomen meer. Op tekeningen, die ik in die tijd maakte, komen die laadbomen terug.
Ook de drukte van de dekpassagiers was boeiend. Mensen met kippen en geiten, bagagenetten aan het hoofd. Ik kon het gekrioel op het dek gadeslaan vanaf de hogere verdieping van de opbouw van het schip, waar de hutten voor de luxere passagiers lagen, compleet met badkamer. Ja, het stereotype van het blanke zoontje van een koloniaal.
We moesten ergens op een eenzaam eilandje een planter bevoorraden, wat gebeurde met kleine bootjes, want er was geen haven waar de Kaloekoe kon aanleggen. Dat duurde even en het was verstikkend heet. De eersteklaspassagiers kregen toestemming om met een sloep een poosje aan land te gaan om daar te zwemmen.
Een onvergetelijke herinnering, hoe vaag sommige details ook zijn na al die tijd.
Hieronder een poster van de Koninklijke Pakketvaart Maatschappij en een kaart met de routes van de KPM in Nederlands Nieuw-Guinea (deel van grotere kaart). (Afbeeldingen groter door erop te klikken.)
W. Somerset Maugham schreef het korte verhaal The four Dutchmen over vier Nederlandse zeelieden, die in Aziatische wateren voeren op dergelijke schepen.
Opstandeling in Nederlands Indië?
Batavia (Nederlands Indië) (waarschijnlijk) 1924-’30
In een fotoalbum van mijn grootmoeder vond ik de foto hierboven met als bijschrift: ‘Het graf van den landverrader Pieter Erberveld’.
De tekst op het afschrikwekkend bedoeld monument:
Het gaat niet om het graf van Erberveld, maar om de muur van zijn huis dat als vergelding verwoest was en waar niemand meer mocht bouwen. Een uitgebreid citaat van Wikipedia:
Pieter Erberveld (ook wel Pieter Erbervelt, Pieter Elberfeld of Peter Elberfeld, later ook aangeduid als Pangeran Pecah Kulit) (gedoopt te Batavia, 9 januari 1676 – gestorven aldaar, 12 april 1722) was een welvarend Indo-Europese inwoner van Nederlands-Indië, in de hoofdstad Batavia, het latere Jakarta, die in 1722 terechtgesteld is. Zijn vader was een leerlooier uit Duitsland, zijn moeder was een christelijke vrouw uit Thailand.
In december 1721 werd Erberveld gearresteerd omdat hij leider zou zijn geweest van een samenzwering tegen de Vereenigde Oostindische Compagnie, de machthebbers in Nederlands-Indië. Het zou de bedoeling zijn geweest om op 31 december 1721 alle blanken in Batavia te vermoorden. Op 12 april 1722 werden hij en anderen hiervoor op wrede wijze geëxecuteerd. Zijn huis bij de Jacatraweg (tegenwoordig Jalan Jakarta) werd verwoest en aan de straatzijde werd een muur gemaakt met een gedenksteen met tekst in het Nederlands en in het Javaans met daarboven een doodskop, als een waarschuwing om niet in opstand te komen. In 1942 is deze muur door de Japanse bezetters gesloopt. Na de oorlog werd het monument herbouwd en naderhand verplaatst naar het Taman Prasasti Museum in Tanah Abang.
Bij de officiële versie van deze affaire zijn echter een aantal kritische kanttekeningen te plaatsen, zo lees ik hier (Engels). Boeiende geschiedenis.
Koloniaal verleden
O.M. de Munnick
Aneikloof (Sumatra) Nederlands Indië 1894
Tegeltableau van keramiek, in onderglazuur, voorstellende de Aneikloof op Sumatra, vervaardigd door Rozenburg in Den Haag, 1894.
Tableau is gemaakt als geschenk voor O.M. de Munnick bij zijn afscheid als gouverneur van Sumatra.
Op zoek naar informatie over mijn voorouder Owen Maurits de Munnick vond ik bovenstaande afbeelding van een tegeltableau in het Nederlands Tegelmuseum in Otterlo.
Ik schreef op dit weblog eerder over hem en over een van zijn dochters, ‘oma Cor’, en hun Indische verleden.
Owen Maurits de Munnick schreef zijn memoires onder de titel Mijn ambtelijk verleden.
(Tegeltableau groter door erop te klikken.)
rss