Al tijdens mijn militaire training (voor mijn dienstplicht) was ik diep onder de indruk van de verschrikkingen van oorlog. Dat zat in ‘details’. We leerden dat het soms moeilijk is om de bajonet terug te trekken uit de buik van de vijand, die je net hebt doorboord. Dan moest je hem van de bajonet aftrappen. Ook de les anti-personeelmijnen was er zo een. We leerden dat er mijnen waren, die als je erop trapte, een meter (buikhoogte) omhoog schoten en dan pas explodeerden. De rondvliegende brokstukken hadden dan dodelijk effect in een cirkel van honderd meter. Gruwelijk, vond ik toen al.
Later las ik boeken over de eerste wereldoorlog, die vreselijke loopgravenoorlog waarin soldaten zich uit de loopgraven omhoog werkten om vervolgens vaak neergemaaid te worden door mitrailleurvuur. Of ten koste van vele doden honderd meter grond wonnen om die de volgende dag tegen eveneens grote verliezen weer te moeten prijsgeven. De Regeneration-trilogie van Pat Barker maakte enorme indruk op mij.
De boeken over de tweede wereldoorlog, die ik las, lieten een minder bloedige oorlog zien, maar dat is natuurlijk een vertekend beeld, mede gevoed door propaganda. Oorlogsmisdaden door de overwinnaars, de geallieerden, zijn zwaar onderbelicht, maar wel te vinden: hier en hier. De wreedheden aan Duitse en Japanse kant werden natuurlijk breed uitgemeten.
Tijdens de zogenoemde politionele acties in Nederlands Indië, toen Nederland het onafhankelijkheidsstreven van de Indonesiërs trachtte te onderdrukken, liet ons land zich trouwens ook niet onbetuigd, al wordt dat nog steeds -grotendeels- onder tafel geveegd.
Indrukwekkend was ook The sorrow of war, a novel of North Vietnam van Bao Ninh, een van de eerste romans uit Vietnam over die akelige oorlog die de Verenigde Staten meenden te moeten voeren in de strijd tegen het communisme. Als je zo’n boek leest, besef je hoe zeer ons beeld van het wereldgebeuren bepaald wordt door een westerse manier van kijken, gesteund door Hollywood. Bao Ninh liet zien en vooral invoelen hoe vreselijk de Vietnamoorlog was geweest voor de Vietnamezen.
Op 15 januari 2013 verschijnt een nieuw boek over de verschrikkingen die de VS mede namens ons aanrichtten in Vietnam: Kill Anything that Moves: The Real American War in Vietnam van Nick Turse. Turse interviewde talloze Vietnamezen om een beeld te krijgen hoe de oorlog was voor de andere kant. Daaruit rijst het beeld dat de Vietnamoorlog nog veel erger was dan we weten. Oorlogsmisdaden zoals het beruchte My Lai, een dorp dat werd uitgemoord, zijn geen incidenten.
Een van de geïnterviewden stelt Turse een pertinente vraag:
“As I was wrapping up my interview, Pham Thang asked me about the purpose of the last hour and a half of questions I’d asked him. Through my interpreter, I explained that most Americans knew next to nothing about Vietnamese suffering during the war and that most books written in my country on the war years ignored it. I wanted, I told him, to offer Americans the chance to hear about the experiences of ordinary Vietnamese for the first time. ‘If the American people know about these incidents, if they learn about the wartime suffering of people in Vietnam, do you think they will sympathize?’ he asked me.”
Ik ben er niet gerust op …
In dit zeer lezenswaardige artikel trekt Nick Turse parallellen met de oorlog in Irak. Er is weinig veranderd. Lees ook deze indringende bespreking van het boek van Turse.
Oorlog is nog véél erger dan je denkt en ontspoort -klaarblijkelijk- altijd.
rss