Recentelijk waren er berichten over ongecontacteerde indianen in het grensgebied van Brazilië en Peru. Die geïsoleerd levende indianen worden bedreigd door illegale houtkap in het regenwoud. De Peruaanse autoriteiten hebben nu, waarschijnlijk mede onder druk van de internationale aandacht, een inval gedaan in het houthakkerskamp.
Ook in Brazilië leven nog geïsoleerde indianenstammen, die bedreigd worden door illegale houtkap, hetzij voor de opbrengst van het hout, hetzij om gebieden kaal te maken om er veeteelt te kunnen bedrijven. Op andere plekken moeten indianen wijken voor de aanleg van stuwdammen, zoals bijvoorbeeld de Belo Monte stuwdam in de Xingu rivier.
De film Zagen van de ordeloosheid | Serras da desordem laat een indringend beeld zien van de ellende, die dergelijke praktijken voor de indianen veroorzaken. Het vertelt het ware verhaal van Carapirú, die na een brute aanval op zijn dorp eenzaam door de jungle zwerft, bij blanken terecht komt en via het bureau voor indianenzaken weer bij zijn stam (wat daar van over is) wordt gebracht. Trailer (begint saai, daarna goed):
Waar de inheemse bevolking in dergelijke gevallen altijd de zwakste partij is tegenover de ‘beschaafde’ wereld, verdienen ze zonder enige twijfel onze steun.
Toch zitten er grote dilemma’s in de omgang met geïsoleerde indianenstammen. De samenleving van de indianen is vaak niet die harmonieuze, op volstrekt ecologische manier met de natuur omgaande maatschappij, die je in de westerse beeldvorming vaak tegen komt. Er is angst voor boze geesten, er komen onderling gewelddadige verhoudingen voor en de gezondheidszorg is natuurlijk miniem, zodat veel indianen lijden aan ziekten en verwondingen, zonder dat daar wat aan gedaan kan worden.
Aan de andere kant werkt het contact met de ‘moderne’ maatschappij meestal sterk ontwrichtend en brengt die naast gezondheidszorg vaak juist ziektekiemen met zich mee, waar de inheemse bevolking geen weerstand tegen heeft. Het boek Rooksignalen van Ineke Holtwijk geeft een fascinerend beeld van het leven van de indianen en de dilemma’s, die de keuze tussen in isolement laten leven of niet met zich mee brengt. Wie begaan is met de indianen van Zuid-Amerika en met natuurvolken in het algemeen, doet er goed aan dit boek te lezen.
Alles bijeen krijgen we in de Nederlandse media een wat vertekend beeld van de indianen, zoals ik eerder als eens schreef in Stereotiepen: indianen in Brazilië en in De indiaan die een televisie wilde: het nieuws dat we niet krijgen. De indiaan is niet die nobele, ecologisch levende wilde, die we met onze westerse ogen (zegt meer over ons) graag willen zien. Blijft overeind dat de oprukkende ‘beschaving’ veel schade aanricht onder inheemse volken, die daarom onze solidariteit verdienen.
rss