West Papua, nu een provincie van Indonesië, was tot 1962 een Nederlandse kolonie onder de naam Nederlands Nieuw-Guinea. Onze laatste kolonie in de Oost. Je zou verwachten dat het feit dat het gebied zo lang Nederlands was, tot extra aandacht in Nederland leidt. Aandacht van de pers, van de politiek en van organisaties voor ontwikkelingssamenwerking. Zo zit onze wereld echter niet in elkaar.
Smadelijke aftocht
Onze aftocht uit Nieuw-Guinea was smadelijk. We verloren ons laatste koloniale oorlogje, omdat we geen internationale steun kregen. Dat kwam door de koude oorlog. De internationale gemeenschap (lees: de Verenigde Staten) was bang dat Indonesië, dat aanspraak maakte op het gebied, communistisch zou worden. Indonesië moest te vriend worden gehouden, dus kreeg Nederland geen steun.
Nederland vertrok en Indonesië werd verplicht een volksraadpleging te houden onder de bevolking van West Papua, zoals het gebied uiteindelijk ging heten. In 1963 hield Indonesië een schijnvertoning van een referendum en West Papua werd definitief ingelijfd bij Indonesië. De Verenigde Naties accepteerden de schijnvertoning als een volksstemming.
Sindsdien heeft de oorspronkelijke bevolking van West Papua het heel slecht. Indonesië bracht grote aantallen Indonesiërs van Java over naar West Papua. Deze transmigranten dreigen de papua’s te verdrukken tot een minderheid, die geen of de slechte banen krijgt. De Indonesische militairen in West Papua treden hard op tegen demonstraties en andere uitingen van protest van de papua’s. De rijkdommen van de Freeport mijn in West Papua komen maar mondjesmaat ten goede aan de oorspronkelijke bewoners. Meer.
Dichtgeschroeid geweten
Je zou verwachten dat Nederland een gebied, waarmee we eeuwen een band hadden, na zo’n debacle zou blijven volgen. Niets is echter minder waar. Indonesië is een belangrijk land in Oost-Azië en we zijn veel te bang onze economische belangen te schaden. Eimert van Middelkoop, nu minister van defensie, spreekt van het “dichtgeschroeid geweten” van Nederland. Er zijn echter geen aanwijzingen dat het ministerschap van Van Middelkoop leidt tot een kritischer houding tegenover Indonesië ten aanzien van de mensenrechten van de papua’s. Ook zijn geweten is blijkbaar opportunistisch aan en uit te zetten.
Zelfs de Nederlandse organisaties, die actief zijn op het gebied van ontwikkelingssamenwerking, durven hun vingers niet te branden aan de kwestie West Papua, want dat zou hun projecten in de rest van Indonesië in gevaar kunnen brengen. Subsidies voor clubs, die iets willen doen in West Papua wat maar enigszins naar politiek ruikt (in de ogen van Indonesië is dat héél snel het geval), worden niet gegeven.
In het kielzog van dit vergeten zie je dat ook de Nederlandse media West Papua nog maar mondjesmaat volgen. Dat heeft te maken met het feit dat het politiek geen kwestie is (zie hierboven), het ver weg is en dat er weinig nieuws is. De mensenrechtenschendingen gaan constant door, dat is dan nauwelijks nog nieuws. Je zou denken dat media op zijn minst op gezette tijden weer eens de balans opmaken van de situatie in een gebied dat Nederlands is geweest. Maar nee.
De papua’s trokken in 1962/3 aan het kortste eind en doen dat nog steeds. De schone beloften van Nederland ten spijt.
Boeken over West Papua | Nederlands Nieuw-Guinea
Meer West Papua | Nederlands Nieuw Guinea van mijn hand
Maart 2010
Nieuws over West Papua:
Infopapua
Tanahku.west-papua
Westpapuanet
rss