Brazilië, West-Papua, media en meer
Driebergen (Utrecht) 2018
Dit is de Arnhemsebovenweg. In mijn jeugd fietste ik een aantal jaren lang op schooldagen van Doorn naar Zeist via deze weg. Aanvankelijk zes dagen per week, maar al snel werd de vijfdaagse schoolweek geïntroduceerd.
Wat was ik trots op de Fongers fiets, die ik daarvoor kreeg toen ik mijn toelatingsexamen voor de middelbare school haalde.
(Foto van Fongers bordje van Wikipedia.)
Doetinchem (Achterhoek) 2016
Tussen de theelepeltjes van mijn moeder zag ik deze van hotel Vita Nova in Doorn. Wij verbleven daar in de jaren vijftig van vorige eeuw een aantal weken in afwachting van de oplevering van ons huis. We waren teruggekeerd uit Curaçao, waar mijn vader bij de mariniers diende.
Het hotel had diverse pensiongasten, die daar langere tijd verbleven. Daaronder ook een oude dame, die slechthorend was. Als zesjarige knaap vond ik het praten met haar via een hoorn een beetje eng. (De foto van de dame met zo’n hoorn is van Wikipedia.)
De naam Vita Nova (Nieuw Leven) zou afkomstig zijn van een kraamkliniek, die er eerder was gevestigd. Daarover vond ik evenwel niets terug tijdens een snelle zoektocht op internet. Edit: later was in het pand een opleiding voor kraamverpleging, dus wellicht ben ik abuis over de oorsprong van de naam.
Meer herinneringen uit Doorn: Enge oude vrouwtjes en de Duitse keizer en Modeltrein en snackbar.
Doorn 2014
Poort van het ‘Park van de Duitse keizer’, zoals we dat in mijn jeugd noemden. Na de eerste wereldoorlog kreeg keizer Wilhelm II van Duitsland in Nederland asiel en vestigde zich na een tijd op kasteel Amerongen in Doorn.
Zie ook Doorn: enge oude vrouwtjes en de Duitse keizer (Jeugdherinnering).
Doorn 2014
Gedurende de eerste jaren van mijn lagere-schooltijd liep ik altijd langs deze kerk (Maartenskerk) in Doorn (een plaats op de Utrechtse heuvelrug) naar school. Later verhuisde de school naar een een andere locatie.
Toen ik onlangs terug was in Doorn en opkeek naar de kerktoren, waren de kerk en de wijzerplaat meteen weer zeer vertrouwd, ondanks de vele jaren die sindsdien verstreken zijn.
Eerdere jeugdherinneringen uit Doorn: Enge oude vrouwtjes en de Duitse keizer en Modeltrein en snackbar.
In mijn jeugd woonde ik in Doorn. De bakker bezorgde nog brood (met een bakfiets), de melkboer bracht melk met zijn bromfiets met een rek waarop de melkbussen stonden. Met een maatbeker goot hij de melk in onze pannen.
Aan de Dorpsstraat was een speelgoedwinkel van de gebroeders de Waal, die zo te zien nog steeds bestaat, maar behalve modelbouwartikelen geen speelgoed meer verkoopt. Op de eerste verdieping stond vroeger het speelgoed uitgestald, waaronder locomotieven en treinwagons van Märklin. Ik draaide er lang om een locomotief heen, want ƒ 35 was veel spaargeld. Toch kocht ik hem uiteindelijk. Hij kon zowel op bovenleiding als op stroom via de middenrail rijden. Opgewonden stapte ik naar huis met mijn nieuwe aanwinst.
Vlak bij ons huis was een bosgebied, waar ik speelde en boompje klom. We waren bang voor de ‘heksen’ in het bos, waar ik eerder over schreef. Later, groot nieuws in Doorn, zijn daar flats gebouwd van wel vier etages hoog. Dat was voor zo’n dorp revolutionair. Wie wilde er nu in een flat wonen?
Veelbesproken was ook een andere nieuwigheid: de snackbar, die op een hoek van het kruispunt bij de hervormde kerk verscheen. Zo nu en dan mochten we daar een zak patat halen, wat in die tijd een kwartje kostte. Patat en andere frituur kocht je bij het loket rechts van de wand met de automaten voor de kroketten, nasischijven en bamiballen. Links daarvan was het loket voor het softijs. Het kleinste softijsje kostte toen ƒ 0,10. Ik leerde al snel dat je een kroket beter bij het loket kon bestellen, want dan kreeg je meestal een verse, krokante. In de automaten lagen ze vaak te lang, waardoor ze slap werden.
Op zaterdagavond verzamelden zich de locale nozems met hun brommers bij de snackbar. Volgens sommigen betekende nozem: Nederlands Onderdaan Zonder Enige Manieren. Aan mij ging het jeugdprotest nog grotendeels voorbij, maar ik begreep wel dat nozems niet goed waren (volgens mijn ouders dan).
Hoe nieuw wij die snackbar en automaten ook vonden, de automatiek was al in de negentiende eeuw uitgevonden in Berlijn. Meer op Wikipedia en in dit uitvoerige artikel.
(Op de tweede foto een automatiek in São Paulo. De eigenaar deed het idee op in Nederland.)
Als kind woonde ik een aantal jaren aan de Van Nagelllaan in Doorn. Van Nagelllaan met drie ellen. Die drie ellen vond ik reuze interessant, dus die vermeldde ik nadrukkelijk, als ik ergens mijn adres moest opgeven.
Vlak bij was een bos, waar we als kinderen veel speelden. Boompje klimmen en zo. Iets dieper in dat bos stond een huisje. Iemand beweerde dat daar heksen woonden en als kind geloofde je dat, althans je vond het riskant om het niet te geloven. Op een dag waagden een vriendje en ik ons dichter bij dat huisje dan anders. Vanuit de bosjes loerden we gefascineerd en wat angstig naar dat eenzame woninkje.
Ineens kwam een van de (in ieder geval in onze ogen) oude vrouwen naar buiten. Als mijn herinnering mij niet bedriegt, met een emmer om die bij de pomp te vullen. Het idee dat het misschien wel heksen waren, die daar woonden, kwam heftig naar boven en we renden zo hard we konden weg.
Nog tijdens mijn jeugd hebben dat stuk bos en dat eenzame huisje plaats gemaakt voor flats (toen een veelbesproken nieuwigheid in Doorn) en uiteindelijk een hele woonwijk.
Dicht bij, aan de overkant van de Langbroekerweg was ‘het park van de Duitse keizer’ (Huis Doorn). Dat vond ik, jong als ik was, ook spannend. Vagelijk begreep ik dat de Duitse keizer (Wilhelm II) een hoog iemand was geweest, die uit Duitsland was gevlucht na de (eerste wereld)oorlog. Mijn vader vertelde dat de keizer een hele trein met inboedel bij zich had. Dat maakte veel indruk.
Als hobby had de keizer hout hakken, zo was het verhaal. Met kinderlijke verbazing zag ik in het park, dat toen vrij toegankelijk was, de graven van de honden van de keizer, compleet met grafstenen. Een echt graf voor huisdieren was toen nog ongewoon. Een keer mochten we schaatsen op de slotgracht van Huis Doorn, zoals de woning van de Duitse keizer heette. Dat de keizer in het park in een klein mausoleum opgebaard lag, vond ik als kind maar een eng idee, al had ik nauwelijks begrip wat ‘dood’ was.
Huis Doorn is nu een museum.
Aanvulling november 2018: Koninging Wilhelmina was actief betrokken bij het uitnodigen van de Duitse keizer, maar ontkende dat altijd: ‘Wilhelmina regelde komst Onkel Willy’ (NRC).
rss