Bert Ernste – Utrecht | São Paulo • weblog

Brazilië, West-Papua, media en meer

Archive for the ‘economie’ tag

Torenflats São Paulo

leave a comment

Foto van torenflats in São Paulo

São Paulo (SP) Brazilië 2013

Hoewel miljoenenstad São Paulo verrassend veel laagbouw kent, is het natuurlijk wel degelijk een stad met heel veel torenflats.

De appartementen die nu gebouwd worden, zijn gemiddeld veel kleiner dan vroeger. Veel duurder ook trouwens.

Meer Brazilië | Meer foto’s

Appartementen in São Paulo steeds kleiner

leave a comment

Foto van bouwterrin in São Paulo

São Paulo (SP) Brazilië 2013

Torenflats
In grote Braziliaanse steden als São Paulo wordt in een koortsachtig tempo gebouwd. De (inmiddels afgezwakte) economische groei van de afgelopen jaren maakte dat de vraag naar woonruimte groot was en is. De onroerend-goedprijzen stegen in duizelingwekkende vaart.

De projectontwikkelaars maken de appartementen steeds kleiner om er meer te kunnen bouwen op kleine oppervlaktes. Er zijn er in São Paulo al van een luttele 19 vierkante meter. Die kosten rond de honderdduizend Euros (afhankelijk van de wisselkoers).

Toegegeven, die wel heel kleine appartementen zijn voor studenten en mensen die een pied à terre in de stad nodig hebben, maar dat nieuw gebouwde appartementen in steden als São Paulo steeds kleiner worden is een feit. Volgens het artikel uit de eerdere link zijn nieuwbouwappartementen in São Paulo de laatste vijf jaar ruim een kwart kleiner geworden.

De huizenprijzen in de grote Braziliaanse steden zijn de pan uit gerezen. De laatste vijf jaar zijn nieuw gebouwde appartementen in São Paulo ondanks de reductie in maat 124 procent duurder geworden.

Vast-goedbubbel?
Inmiddels zijn er velen, die waarschuwen voor een onroerend-goedbubbel in Brazilië. Anderen zeggen dat de prijzen nog wel even zullen stijgen. Wie heeft gelijk? De optimisten over de markt voor onroerend goed hebben vrijwel allemaal belangen in die sector. De onheilsprofeten roepen echter al een hele tijd dat het einde nabij is en hebben (nog) geen gelijk gekregen.

Van mijn kant geen voorspellingen in deze.

Meer Brazilië | Meer foto’s

Zo maar een straat

2 comments

Foto van straat met boom, bloemen en hekken

Guarulhos (SP) Brazilië 2013

Zomaar een straat in Guarulhos (SP), een zelfstandige gemeente in groot-São Paulo. De internationale luchthaven van São Paulo ligt er.

Voor wie de context kent, is er veel te zien op deze foto. Weelderige planten uit een tropisch klimaat, maar ook veel bordjes met ‘te huur’ en ‘te koop’. Wie de buurt nog van vroeger kent, weet dat die eerst bestond uit woonhuizen. Daarna kwamen er veel bedrijven en vanwege de economische crisis, die ondanks alle praat ook aan Brazilië niet voorbij gaat, zijn er daarvan vele weer weggetrokken en staan veel panden leeg.

Nog net is te zien hoe ook hier de draden voor telefoon en elektriciteit bovengronds lopen.

Meer Brazilië | Meer foto’s

Written by Bert Ernste

augustus 9th, 2013 at 8:15 am

Media lopen bij crisis achter regeringen aan

one comment

Foto kop uilWe maken onszelf graag wijs dat we kritische media hebben, maar dat valt nogal tegen. In de aanloop naar de oorlog tegen Irak, lieten de media hun kritische taak op erbarmelijke wijze liggen. Zie Michael Massing The press: The enemy within en Now they tell us.

Die artikelen gaan over de media in de Verenigde Staten in de nasleep van de aanslagen van 11 september 2001, maar ook in Europa was de pers veel te weinig kritisch ten aanzien van de argumenten om tegen Irak ten oorlog te trekken. Zie Media onder vuur.

Bij de invoering van de Euro heulde de pers al evenzeer met de machthebbers, zoals Martin Sommer onlangs betoogde in De journalistiek vocht aan de zijde van politici die de euro wilden. Aanvulling 6 december 2011: Lees ook De euro was de grootste slaappil van allemaal, dat ook op de versuffende invloed van de televisie wijst.

Bij de huidige Eurocrisis lopen de media al even hard achter ‘de’ financiële markten en de regeringen aan. Kritische geluiden zijn er wel, vooral op de opiniepagina’s, maar de overwegende indruk, die de media in het kielzog van de machthebbers scheppen, is dat ‘Merkozy’ ons moet redden en dat bezuinigen op de overheidsuitgaven de enig mogelijke weg is. Liefst zonder democratische inmenging en controle.

Ondertussen zijn er enorme steunfondsen om de financiële sector overeind te houden, steunfondsen voor landen (indirect eveneens voor de banken, die aan die landen leenden) en géén steunfondsen om onze pensioenen en sociale voorzieningen op peil te houden. Integendeel, daaruit moeten die andere steunfondsen juist betaald worden: bezuinigen op de overheidsuitgaven is de mantra van de Europese Unie en Europese regeringen, in plaats van (ook) de economie stimuleren. Volgens enkele ‘verbijsterde economen’ doet de Europese Unie precies het verkeerde.

Manifest verbijsterde economen (Engels)

Een debat over een ander soort economie voeren we niet of nauwelijks, zoals ook het klimaatdebat geheel is ondergesneeuwd. Onze regeringen zijn daar niet mee bezig en de meeste media volgen daarin. Natuurlijk, in een crisis moet je eerst de korte termijn oplossen, maar de lange termijn mag je nooit uit het zicht verliezen. Doe je dat wel, dan maak je dezelfde fouten en los je de fundamentele crisis niet op.

Meer commentaren

Beurscrisis, wat voor crisis is dat?

leave a comment

Foto van straatnaambord Wall street. Bron Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Wall_StreetDe beurzen zijn in mineur. De “financiële markten” hebben geen vertrouwen in de Amerikaanse economie. Standard & Poor’s, een bureau dat kredietwaardigheid beoordeelt, heeft de Verenigde Staten gekwalificeerd als iets minder dan ‘topkredietwaardig’. De “financiële markten” vrezen verder dat Italië en Spanje hun schulden niet kunnen betalen en dat de Europese Unie te verdeeld is om de problemen op te vangen.

Wie of wat “de financiële markten” zijn, wordt er in het nieuws vrijwel nooit bij verteld. De “financiële markten” lijken een natuurverschijnsel, waar we aan overgeleverd zijn. Het gaat evenwel om beleggers, die uit zijn op snel geld verdienen, ook als dat gaat over de ruggen van landen en mensen. De bureaus, die kredietwaardigheid beoordelen, zijn onderdeel van dat perfide systeem. Standard & Poor’s veroorzaakte mede de kredietcrisis door slechte leningen als AAA (minimaal risico) te classificeren. De firma beoordeelde de bank Lehman Brothers als AAA tot en met de maand voorafgaande aan het omvallen van deze bank, wat het begin van de schuldencrisis inluidde.

Waarom laten we onze oren hangen naar zulke “financiële markten”? Antwoord: zo zit het (kapitalistische) systeem nu eenmaal in elkaar. Reden om dat systeem te veranderen, zou je zeggen, maar nee. Regeringen hollen achter de “financiële markten” aan, alsof die onze wereld regeren.

Zie ook Paul Krugman in The New York Times.

Meer commentarenMeer mediacommentaren

Written by Bert Ernste

augustus 8th, 2011 at 8:16 am

Het jaar van Holland in Brazilië

leave a comment

Logo van Jaar van Holland in BraziliëOp 17 maart 2011 ging het Ano da Holanda no Brasil (Het jaar van Holland in Brazilië) van start. Helaas is de website van Het jaar van Holland in Brazilië alles behalve overzichtelijk. De rubriek Curiosidades (Wetenswaardigheden) is wat onnozel.

Aanleiding voor het jaar is het honderdjarige bestaan van de Hollandse landbouwkolonie Carambeí in Paraná, een deelstaat in het zuiden van Brazilië. Andere landbouwkolonies daar volgen. Reden zijn natuurlijk de economische kansen, die Nederland in Brazilië ziet. Brazilië is een opkomende economische macht en ook het in Brazilië te houden Wereldkampioenschap Voetbal (2014) en de Olympische Spelen (2016) bieden mogelijkheden voor Nederlandse bedrijven en investeerders. (Nederlands-Braziliaanse Kamer van Koophandel)

Uiteindelijk is de koppeling van het honderdjarig bestaan van Carambeí aan het Ano da Holanda no Brasil nogal willekeurig, want de Nederlands-Braziliaanse betrekkingen gaan veel verder terug. De voorloper van Nederland, de Zeven Verenigde Provinciën, zwaaide immers een tijdje de scepter in Brazilië (1624-1654), deels onder leiding van prins Johan Maurits van Nassau. Van oorsprong Nederlandse namen zoals Wanderley (van der Lely) getuigen nog steeds van die periode.

In de negentiende eeuw trokken veel Zeeuwen naar Brazilië. Die emigratie was hard en zwaar en in veel gevallen geen succes, zoals te lezen valt in het boek Op een dag zullen ze ons vinden van Ton Roos en Margje Eshuis. Emigreren is vandaag de dag iets heel anders.

In de twintigste eeuw emigreerden Nederlanders ook in groepen naar Brazilië (en elders) om daar landbouwkolonies te stichten, zoals het genoemde Carambeí en het bekende Holambra (foto’s). Meer Hollandse vestigingen in Brazilië.

Er is ook een website voor culturele uitwisseling tussen Nederland en Brazilië. Brazilië is duidelijk ‘in’.

Meer Brazilië

Written by Bert Ernste

maart 22nd, 2011 at 8:37 pm

Generatiekloof Brazilië: inflatie

leave a comment

Het is nu bijna twintig jaar geleden dat Brazilië hyperinflatie kende. In de jaren ’80 van vorige eeuw was de jaarlijkse inflatie gemiddeld 330 procent. Tussen 1990 en 1994 was het jaargemiddelde 768 procent. Wie zijn loon kreeg ging onmiddellijk naar de supermarkt, want een dag later waren de prijzen al weer aanzienlijk gestegen. Uit die tijd stamt het grapje dat je beter een taxi kon nemen dan een bus, “want een taxi betaal je achteraf”.

Het economisch plan Plano Real maakte in 1994 een einde aan de inflatieproblemen. Sindsdien zijn de prijsstijgingen in Brazilië van een beheersbare omvang. Het streven van de regering is de inflatie op maximaal 4,5 procent te houden, waarbij een speling van twee procentpunten naar boven of beneden, dus een inflatie tussen de 2,5 en 6,5 procent, acceptabel wordt geacht.

Vanwege Braziliës sterke economische groei van de laatste jaren en de daarmee gepaard gaande toenemende vraag is de inflatiedruk toegenomen. De Braziliaanse regering heeft de basisrente verhoogd om de inflatie af te remmen. De rente in Brazilië hoort bij de hoogste in de wereld.

Inmiddels is een hele generatie opgegroeid, die de tijd van hyperinflatie niet (bewust) heeft meegemaakt. Het is interessant om in de commentaren te zien dat de jongeren zich weinig zorgen maken over inflatie, terwijl de ouderen, die de zenuwachtige tijd van hyperinflatie meemaakten, nog steeds wat angstig reageren op nieuw cijfers over hogere inflatie.

Analisten, die uitgenodigd waren voor een ontmoeting met het nieuwe bestuur van de centrale bank van Brazilië, toonden zich ongerust. Ze hebben wat twijfels of de Banco Central wel hard genoeg optreedt tegen de dreigende inflatie. Vooral de prijzen van de groothandel stijgen nog steeds. Ook de verwachte verhoging van het minimumloon ligt ver boven de inflatiecijfers, wat ook weer opwaartse druk op de inflatie geeft. Volgens sommige specialisten loopt de Banco Central op dun ijs en moet de bank meer doen om de inflatie in toom te houden.

Voor 2011 verwacht Brazilië een economische groei van 4 tot 4,5 procent, tegen 7,5 procent in 2010. De groei lijkt wat af te zwakken, maar is robuust.

Meer Brazilië

Written by Bert Ernste

maart 15th, 2011 at 11:18 am

Brazilië nog steeds land van contrasten

leave a comment

São Paulo – Op televisie veel propaganda van presidentskandidaat Dilma Rousseff voor alles wat er in Brazilië is bereikt onder haar voorganger president Lula (van dezelfde partij). Op 31 oktober 2010 is de tweede ronde van de presidentsverkiezing.

De gladde propagandafilm van Rousseffs campagneteam is niet helemaal onzin. Economisch had Brazilië de wind in de zeilen, de armoede is (mede door overheidsbeleid) afgenomen, er zijn rijke olievoorraden gevonden voor de kust van Rio de Janeiro en Santos. Brazilië is een opkomende (economische) macht en speelt een steeds nadrukkelijker rol op het wereldtoneel.

Dan is er ineens weer zo’n gevoel van déjà vu. Het televisienieuws heeft een item over diverse opleidingen, die er jaren over doen om hun leerlingen hun diploma te overhandigen. Talloze mensen, die hun examen al gehaald hebben, kunnen geen promotie maken of een betere baan vinden, omdat ze geen diploma kunnen overleggen. Ineens is Brazilië weer even ‘derde wereld’ en geen opkomende economische macht.

Brazilië is de laatste tien – twaalf jaar hard vooruit gegaan, maar er is nog veel te doen. Zie ook De erfenis van een niet zo linkse president.

Oktober 2010

Meer Brazilië

Written by Bert Ernste

februari 10th, 2011 at 8:26 pm

Presidentsverkiezingen in Brazilië: de erfenis van een niet zo linkse president

leave a comment

Foto president LulaIn Brazilië zijn aanstaande zondag presidentsverkiezingen. President Lula is na twee ambtsperiodes niet herkiesbaar. Wie de balans opmaakt van acht jaar regering Lula, komt tot een gemengd beeld.

Economisch gezien is Brazilië sterk gegroeid onder Lula. Grote aantallen Brazilianen zijn vanuit de onderklasse toegetreden tot de middenklasse en hebben nu een goed inkomen, huisvesting en een auto. Dat was zeker ten dele te danken aan de regering Lula, die een (niet zo links) economisch beleid voerde, gericht op stabiliteit. Ook de sociale programma’s van de Arbeiderspartij, zoals de Bolsa Família droegen bij aan de armoedebestrijding.

Wat uitbleef waren de zeer noodzakelijke hervormingen van het onderwijs, de gezondheidszorg en het (groot)grondbezit. Sommige commentatoren zeggen dat president Lula zijn populariteit beter had moeten uitbuiten om ook op deze terreinen vooruitgang te boeken, maar de harde werkelijkheid was dat Lula’s partij maar een kleine minderheid in het parlement had. Voor elke maatregel moesten coalities gesloten worden, wat in Brazilië gepaard gaat met het vergeven van baantjes en regelrechte omkoping. Ook Lula’s arbeiderspartij maakte zich daar volop aan schuldig, ondanks haar ethische houding in de oppositie. Veel Brazilianen vinden dat normaal: “nu is het onze beurt!”.

Opvallend is dat ook in Brazilië een fel revanchisme leeft in de stijl van aanhangers van Fortuyn en Wilders, die menen (wellicht terecht) dat de elites hen niet vertegenwoordigen. Ook in Brazilië heerst er een sterk wij/zij-gevoel, niet tussen buitenlanders en autochtonen, maar tussen (voormalige) armen en (in hun ogen) rijken. Zorgwekkend.

Alles bij elkaar is het Brazilië tijdens het bewind van president Lula economisch zo goed gegaan dat de verwachting is dat de kandidaat van de Arbeiderspartij, Dilma Rousseff, zondag (of in de tweede ronde) de presidentsverkiezing zal winnen. Zal zij wel de structurele hervormingen willen en durven aanpakken?

Uitgebreide balans regering Lula

September 2010

Meer Brazilië

Written by Bert Ernste

februari 8th, 2011 at 9:17 am

Visieloze politici

leave a comment

9 juni 2010 – Vandaag gaan we stemmen. Het is een groot goed in een democratie te leven, waar dat in vrijheid kan.

De keuze die ons geboden wordt is evenwel zeer beperkt. Onze politici praten vooral over de economie, wie te hard en te snel of te weinig en te langzaam bezuinigt. Wilders van de PVV draait zijn evident generaliserende anti-islamverhalen af en dan heb je het wel zo’n beetje gehad.

We horen bitter weinig over het klimaatprobleem, terwijl dat toch zéér snel moet worden aangepakt.

We horen ook nauwelijks meer iets over de hervorming van het financiële systeem. Na de bankencrisis leek het er heel even op dat de leiders van de wereld echt paal en perk wilden stellen aan de cultuur in de financiële wereld (niet alleen daar trouwens) van winst boven alles. Er moest een nieuw financieel systeem komen met strenge controle van de financiële in stellingen en een scheiding tussen instellingen die het betalingsverkeer verzorgen (maatschappelijke functie) en de zogenoemde zakenbanken. Die geluiden zijn goeddeels verstomd. In de Nederlandse verkiezingscampagne speelt deze kwestie nauwelijks een rol.

We missen politici die ons een meeslepende visie op de toekomst bieden. Betere gezondheid- en ouderenzorg bijvoorbeeld in plaats van steeds meer spullen (grotere televisie, nog meer pixels, noem maar op). Een twintigjarenplan voor het openbaar vervoer van de toekomst, gekoppeld aan een sterke vermindering van het autoverkeer (kleinere, zuinige auto’s, minder kilometers, meer deelauto’s, er is zo veel mogelijk).

Geen enkele partij komt in de campagne met een voorstel voor een nieuw economisch systeem. De ‘economie van het genoeg’ bijvoorbeeld, in plaats van groeien, groeien, groeien ten koste van het milieu en de menselijke maat.

De markt, die volgens de volgelingen van het neoliberalisme alles voor ons zou regelen, stelt ons nimmer voor dergelijke fundamentele keuzes. Dus zouden politici dat moeten doen.

Dat gebeurt in Nederland (en elders) al jaren niet. Politici strijden om details, maar hebben geen echte toekomstvisie. Gewoon meer van het zelfde is wat ons wacht. Met enkele kleine accentverschillen al naar gelang de verkiezingsuitslag.

Zie ook Na de crises, een nieuw begin? en Het democratisch tekort, kans voor links.

Juni 2010

Meer commentaren

Written by Bert Ernste

januari 31st, 2011 at 1:37 pm