Bert Ernste – Utrecht | São Paulo • weblog

Brazilië, West-Papua, media en meer

Archive for the ‘film’ tag

Braziliaanse cinema: O som ao redor | Het geluid van de omgeving

leave a comment

Bewakers maken kennisDe film O som ao redor (Neighbouring sounds | Het geluid van de omgeving) (2012) van Kleber Mendonça Filho is zoals de site van de film zegt een ‘Braziliaanse kroniek’ of een ‘stuk Braziliana’. De verleiding is groot om de titel te vertalen met Burengerucht, maar de naam van de film is neutraler en abstracter dan het wat negatieve Burengerucht. Overlast van de buren speelt overigens wel een rol in de film.

O som ao redor speelt in een middenklassewijk in Recife, de hoofdstad van de deelstaat Penambuco. De kijker ziet de bewoners van een straat, ieder met zijn of haar eigen, dagelijkse beslommeringen. De vriendin van een van hen merkt ‘s ochtends na de nacht bij hem doorgebracht te hebben dat er is ingebroken in haar auto. De CD-speler is weg. Hij vermoedt dat de kleinzoon van mijnheer Francisco er achter zit. Die Francisco is een rijkaard, die een grote, inmiddels vervallen suikerplantage heeft.

Een moeder van twee kinderen worstelt met het janken van de hond van de buren. Een particuliere bewakingsdienst biedt aan om van ’s avonds 7 tot ’s ochtends 7 de straat te bewaken. Dat brengt rust voor de meesten, maar onrust voor anderen, zoals de genoemde kleinzoon die in vuige zaakjes zit.

De film toont het leven van de bewoners van de straat, zoals dat voortkabbelt. Zonder ondersteunende muziek en met zeer geloofwaardige acteurs, zodat je bijna zou gaan geloven dat je een realityshow bekijkt, ware het niet dat de camerastandpunten en close-ups die van een speelfilm zijn.

Mijnheer Francisco, die een groot aantal panden in de straat heeft, gedraagt zich als een machtig man, zoals hij voeger de scepter zwaaide op zijn suikerplantage. Hij maant de bewakingsdienst om zich niet te bemoeien met zijn kleinzoon, wat de bewakingsdienst trouwens niet opvolgt. Via een anoniem telefoontje waarschuwen ze hem te stoppen met zijn louche zaakjes. Een van de bewakers vrijt met een dienstmeisje in een huis waarvan hij de sleutel heeft. Als hij het witte bed ziet vraagt hij bezorgd aan haar: “je menstrueert toch niet?”.

De strijd tegen de jankende honden gaat moeizaam. Vlees met een slaappil, een apparaatje uit het buitenland dat zo piept dat de hond het op zijn heupen krijgt (dat het dienstmeisje laat doorbranden) en tenslotte vuurwerk worden ingezet.

Beeld van bewonersvergaderingEen fraai inkijkje in de Braziliaanse samenleving levert ook de vergadering van de bewoners van een flatgebouw op, waar besloten moet worden of ze de nachtportier, die vaak slaapt op zijn post, willen ontslaan en zo ja met of zonder pensioen. Ze hebben de slapende portier zelfs gefilmd. Mét pensioen zou betekenen dat de bewoners een extra bijdrage aan servicekosten moeten betalen. Wie Brazilië kent, weet dat deze bewonersvergaderingen vaak weinig verheffende gebeurtenissen zijn.

Alles bij elkaar een zeer sterke film over het gewone (stads)leven in Brazilië. Overwegend zonder grote dramatiek, maar juist daarom aangrijpend. Je voelt de spanning tussen de wat arrogante mijnheer Francisco (die geconfronteerd wordt met zijn veleden) en de anderen, tussen het huishoudelijke personeel en hun bazen en tussen de lagere en iets hogere middenklasse (jaloezie omdat de ander een grotere platte televisie heeft). De bewakingsdienst zorgt ook voor spanningen.

Een uitstekende film dus, al vroeg ik mij wel af of de vele nuances van de Braziliaanse samenleving in de film wel allemaal over zullen komen bij filmkijkers die Brazilië niet, of alleen van vakantie kennen. Wellicht gaat een deel van de film aan hen voorbij, maar misschien is dat helemaal niet zo. Ga hem kijken en laat het me weten.

Trailer:

<

Meer Braziliaanse cinema | Meer Brazilië

Written by Bert Ernste

februari 12th, 2013 at 6:52 pm

Groene Amsterdammer slaat plank mis in ‘Leni’s dienstmaagd’

leave a comment

Foto kop uilLeni’s dienstmaagd (De Groene Amsterdammer 23 januari 2013) (alleen toegankelijk voor abonnees) is een bespreking van de film Zero Dark Thirty over de opsporing en moord op Osama Bin Laden. De film suggereert dat Bin Laden kon worden opgespoord dank zij informatie verkregen door marteling. Dat marteling de essentiële informatie opleverde wordt overigens ontkend. De film kreeg daarom veel kritiek, omdat hij martelen zou verdedigen.

Het artikel in De Groene stelt enigszins verongelijkt: “Wie dit allemaal (kritieken op Zero Dark Thirty) leest kan zich niet aan de indruk onttrekken dat schrijvers en analisten als Klein weinig tot geen aandacht hebben voor Zero Dark Thirty als pure fictie.”

Pure fictie? Een film over een recente, waar gebeurde en wereldwijd uitgebreid gerapporteerde gebeurtenis?

Eigenlijk weet De Groene dat ook, want verderop in het artikel staat: “voordat er een stroom artikelen werd gepubliceerd waarin zij (regisseur Kathryn Bigelow) samen met scenarist Mark Boal, zoals in het betoog van Klein, met de grond gelijk wordt gemaakt, heeft Bigelow geen gelegenheid onbenut gelaat om Zero Dark Thirty als ‘authentiek’ en zelfs ‘journalistiek’ te bestempelen.”

De film zelf stelt in een tekst aan het begin “Based on Firsthand Accounts of Actual Events” en niet het in film vaak gebruikte, vagere “based on real events”.

Helaas legt De Groene niet uit waarom kijkers en critici de film desondanks anders zouden moeten bekijken dan de makers bedoelden. Daarmee is Leni’s dienstmaagd een raar stuk, waarvan je je afvraagt of het voor publicatie wel is gelezen door een eindredacteur.

Verder beweert het artikel ten onrechte dat Naomi Klein in een commentaar regisseur Kathryn Bigelow verwijt de opvolger van Leni Riefenstahl (filmmaker en propagandist van Hitler-Duitsland) te zijn.

“Zoals Riefenstahl als pionier op het gebied van de filmkunst haar ziel aan het Derde Rijk verkocht, zo transformeert Bigelow zichzelf nu van een briljante vrouwelijke regisseur tot een propagandist. Klein richt zich rechtstreeks tot de Amerikaanse cineaste en schrijft: ‘Net als Riefenstahl ben jij een groot artiest. Maar nu zul jij voor altijd worden herinnerd als de dienstmaagd van het martelen.’” Aldus De Groene.

Het was evenwel niet Naomi Klein, maar Naomi Wolf, die het betreffende commentaar in The Guardian schreef.

Voor menigeen zal dat laatste een detail zijn zonder groot belang. Stuitend is evenwel dat De Groene de fout op de website niet corrigeert na er (herhaaldelijk) op geattendeerd te zijn. Fouten maken is onvermijdelijk, maar journalisten die feitelijke onjuistheden niet corrigeren zijn niet serieus bezig.

Aanvulling 4 februari 2013: De Groene laat weten dat de betreffende e-mail was “ondergesneeuwd”.

Meer mediacommentaren

Written by Bert Ernste

februari 3rd, 2013 at 9:11 am

Lachen op commando

5 comments

Beginbeeld serie M*A*S*HOnlangs keek ik een aantal afleveringen van M*A*S*H, een komisch-ironische serie (1972-’83) over de Koreaanse oorlog (1950-’53) (waar ook Nederland aan meedeed). Eerder was er een speelfilm van Robert Altman met dezelfde naam.

Dank zij het feit dat ik de serie van DVD keek, kon ik de lachband uitschakelen. Het was een herademing om te kunnen lachen wanneer ik dat zelf wil en niet steeds door de makers van de serie te worden aangemaand om iets leuk te vinden met ingeblikte lachsalvo’s. Blijkbaar denken televisiemakers dat we onvoldoende gevoel voor humor hebben. Er zijn ergere manieren waarop we worden gemanipuleerd, maar het voelde als een bevrijding te kunnen lachen zonder aansporing.

Meer mediacommentaren

Written by Bert Ernste

januari 23rd, 2013 at 8:40 am

Britse humor: P.G. Wodehouse

4 comments

Omslag boek met beeld van cricketmatchIn mijn jonge jaren had iemand al eens gezegd dat ik de boeken van P.G. Wodehouse moest lezen, want die waren geestig. Geen idee waarom ik dat toen niet heb gedaan. Nu pas, tientallen jaren later, las ik voor het eerst iets van hem: Mike and PsmithPsmith in The City en Psmith journalist.

Inderdaad leuk, als je houdt van van ietwat ouderwetse (vóór de eerste wereldoorlog), Britse humor en (voor de twee eerstgenoemde) van cricket, want die sport speelt in Mike and Psmith en Psmith in The City een vrij grote rol. Er wordt gezegd dat Wodehouse moeilijk te vertalen is, waar ik me na lezing van genoemde boeken wel iets bij kan voorstellen. Toch is veel van zijn werk in het Nederlands verschenen.

Mike and Psmith speelt op een Britse kostschool, waar sport en ondeugendheid uiteraard een grote rol spelen. In Psmith in The City gaan Mike en Psmith werken bij een ouderwetse bank, waar het werken nogal meevalt, vooral als je je chef weet in te palmen. In Psmith journalist zet Psmith de boel op stelten bij een blad in New York, waar hij een nieuwe, geëngageerde journalistieke formule wil introduceren. Ouderwetse boekjes dus, maar voor de liefhebbers nog steeds leuk.

Omslag boek Psmith in The CityIn andere boeken van Wodehouse zijn de hoofdfiguren de rijke nietsnut Bertie Wooster en zijn butler Jeeves en in weer andere de bewoners van Blandings Castle, Lord Emsworth, diens zuster en het personeel, alsmede een prijsvarken.

Over Blandings Castle gaat een recente televisieserie gebaseerd op werken van Wodehouse: Blandings. Ik heb hem niet gezien, maar volgens The Guardian is het moeilijk om de humor van Wodehouse naar film en televisie te vertalen. In de jaren dertig van vorige eeuw zou men daar al mee geworsteld hebben.

Nederland kent een P.G. Wodehouse Society, naar eigen zeggen de eerste van zijn soort in de wereld. Veel boeken van Wodehouse zijn gratis te downloaden (Engelse versie).

Aanvulling 24 januari 2013: Er zijn ook enkele recente vertalingen (boeken en luisterboeken) van Wodehouse te vinden op dit adres.

Written by Bert Ernste

januari 22nd, 2013 at 9:37 am

Marley: oppervlakkige documentaire Latijns Amerikaans Film Festival

leave a comment

Poster documentaire 'Marley'Het Latijns Amerikaans Film Festival (LAFF) sloot af met een film over Bob Marley, de te jong gestorven reggaemusicus uit Jamaica. Reggae, Jamaica? Maar dat is toch helemaal niet Latijns-Amerikaans? Inderdaad vreemd dat deze film de officiële slotfilm was van het LAFF.

Als de documentaire over Bob Marley een knaller was geweest, dan zou je je er nog wat bij kunnen voorstellen, maar helaas viel Marley erg tegen.

De documentaire is uiterst traditioneel, in de zin dat die chronologisch het leven en ontwikkeling van Bob Marley volgt. ‘Traditioneel’ is natuurlijk helemaal niet verkeerd. De juryleden van het LAFF roepen elk jaar weer dat ze vernieuwende films willen, maar er is vanzelfsprekend helemaal niets mis met een traditioneel opgezette film, als de inhoud en uitvoering prima zijn. Vernieuwen om het vernieuwen is onzinnig.

De documentaire Marley is qua inhoud evenwel nogal mager. We horen iets over Marleys moeilijke jeugd, zijn blanke vader, die hij nauwelijks gekend heeft, over het leven in de krottenwijk van Kingston, de eerste stappen op het gebied van de muziek. Het is allemaal echter te oppervlakkig om een beeld te krijgen van de mens Bob Marley.

We horen wat over het originele van de muziekvorm reggae, maar het blijft bij een korte uitleg over het ritme van de reggae (of ska, zoals het in het begin heette). We horen niets over de acceptatie van de reggae en weinig over de invloeden van andere muziekstijlen op de nieuwe muziekstijl. Er worden wat invloeden opgesomd, maar op welke manier die in de reggae doorklinken blijft ongewis.

De documentaire gaat in op het bereiken van zwarten en waarom het in Europa en de Verenigde Staten vooral blanken zijn, die naar de concerten van Marley komen, maar het blijft onduidelijk waar dat vandaan komt.

Die oppervlakkigheid komt voort uit het feit dat de documentaire zich vrijwel uitsluitend baseert op interviews met mensen uit de directe omgeving van Bob Marley. Je hebt uiteindelijk het idee dat je met Bob Marley op een eiland leeft. Een perspectief van wat verder weg, wat je zo veel jaren na de dood van Marley zou verwachten, ontbreekt en helaas kan de omgeving van Marley dat gemis niet compenseren, misschien door de aard van de interviews.

Kortom: het is het steeds net niet in deze (lange) documentaire, die bovendien voor een muziekdocumentaire maar weinig muziek laat horen.

Blijft de vraag waarom het Latijns Amerikaans Film Festival een niet-Latijns-Amerikaanse film, die ook nog eens zeer matig is, tot officiële slotfilm bombardeerde. Festivalkenners, die ik sprak zeiden meteen: “oh, die hebben een deal gemaakt, die krijgen er geld of het vertoonrecht van een andere film voor”. Zou kunnen. Inhoudelijk is het in ieder geval een vreemde keuze.

Braziliaanse films | Meer columns

Written by Bert Ernste

april 28th, 2012 at 8:59 am

Braziliaanse cinema: Xingu: de indianen delven altijd het onderspit

leave a comment

Beeld eerste ontmoeting indianen en blankenDe film Xingu (2012) van Cao Hamburger (Het jaar dat mijn ouders op vakantie gingen) vertelt het ware verhaal van de gebroeders Villas Bôas, die zich in 1943 aanmeldden voor de Expeditie Roncador-Xingu, die de witte vlekken op de kaart van Brazilië in Mato Grosso moest inkleuren.

De broers, Cláudio, Orlando en Leonardo doen zich voor als ongeletterde arbeiders en krijgen een baantje bij de expeditie. Ze klimmen al snel op tot leiders van de expeditie en voorvechters van de belangen van de indianen. Dat bleven Cláudio en Orlando tientallen jaren doen. Leonardo moest zijn werk opgeven, toen hij een indiaanse zwanger maakte.

Het opkomen voor de belangen van de indianen is geen sinecure, zoals de film laat zien, want de ‘beschaving’ rukt op. Grootgrondbezitters hebben een begerig oog laten vallen op het regenwoud, dat ze uitermate geschikt achten om te rooien en er vee te houden. De militaire regimes, die Brazilië een tijd lang kende, steunen die belangen maar al te graag.

De gebroeders Villas Bôas moeten dan ook politiek bedrijven en compromissen sluiten. Zo accepteren ze dat de militairen een basis vestigen in Mato Grosso in ruil voor een groot indianenreservaat, dat ze -tactisch- niet een ‘inheems park’ noemen, “want niemand houdt van indianen”, maar een ‘nationaal park’, “want de militairen houden van de term nationaal”.

Als er een grote weg door het regenwoud moet worden aangelegd, zijn de gebroeders behulpzaam bij het verhuizen van de indianen, die anders geconfronteerd zouden worden met tractoren en ziektebrengende arbeiders, naar het beschermde gebied.

Compromissen dus, dat is overduidelijk, maar het is zeer waarschijnlijk dat zonder de inspanningen van de gebroeders Villas Bôas korte metten gemaakt zou zijn met de indianen, die in de weg zaten van militaire bases en de Trans-Amazoneweg. In die zin valt hun succes niet te onderschatten. In het Parque Nacional do Xingu wonen nu zesduizend indianen, die tien verschillende talen spreken. Om een idee te geven: in het park wonen cuicuros, calapalos, nauquás, matipuís, meinacos, auetis, uaurás, iualapitis, camaiurás, trumaís, txicãos, suiás, jurunas, caiabis, metotires, mencragnontires en crenacarores.

Omslag boekDe film laat maar heel even zien hoe er ook in Brazilië vaak grof geweld is gebruikt tegen de indianen. Orlando komt in een dorp, dat is uitgemoord en afgebrand. Een tactiek uit die tijd, die niet in de film te zien is, was vanuit een vliegtuig suiker over een indianendorp strooien. Mieren maken dan in zeer korte tijd een einde aan zo’n dorp. Er komt in Brazilië nog steeds veel geweld voor tegen indianen.

Het verhaal van de gebroeders Villas Bôas is ook door henzelf verteld in A marcha para o Oeste (De mars naar het westen). De film Xingu kleurt die geschiedenis op uiterst realistische en indringende wijze in. Je voelt de spanning van het eerste contact (aan beide zijden – uiteraard). De beelden uit het regenwoud, van de expeditie en de indianen zijn prachtig.

De film kent enkele scènes, die wat simplistisch zijn, zoals de onderhandelingen over een militair kampement in ruil voor een park en een discussie tussen de broers over meespelen met de autoriteiten.

Xingu is, in elk geval voor de goede verstaander, helder: er is heel veel bereikt door de Villas Bôas en dat tegen grote krachten in, maar de economie wint uiteindelijk en de indianen delven het onderspit.

Daarmee is Xingu een hele sterke, maar geen opwekkende film. Voor wie zijn ogen niet wil sluiten voor de realiteiten van deze wereld evenwel een absolute aanrader!

Meer Braziliaanse film | Meer Brazilië

Written by Bert Ernste

april 10th, 2012 at 9:37 am

Braziliaanse cinema: Capitães da areia | Kapiteins van het zand

leave a comment

Foto rennende straatjongensDe film Capitães da areia (Kapiteins van het zand) (2011) van Cecília Amado vertelt het verhaal van een groep straatjongens in Salvador de Bahía in de jaren dertig van vorige eeuw. De film is gebaseerd op het gelijknamige boek van Jorge Amado, de grootvader van de regisseur. ‘Kapiteins’ refereert waarschijnlijk aan de titel coronel (kolonel), die veel grootgrondbezitters in Brazilië al dan niet terecht gebruikten.

Toen het boek Capitães da areia in 1937 verscheen, viel dat niet in goede aarde bij de toenmalige, autoritaire regering van Getúlio Vargas, die meende dat het boek een communistische boodschap had. De eerste editie werd in beslag genomen en deels publiekelijk verbrand in Bahía. Inderdaad was Jorge Amado communist en het boek kaart het lot van straatkinderen aan, maar in de film is de communistische boodschap ver te zoeken. Meer boeken Brazilië

De film laat de groep straatkinderen zien als een sympathieke vriendengroep onder leiding van Pedro Bala. ‘O professor’ is de intellectueel van het gezelschap, die kan lezen en (hoe stereotiep) een bril heeft. ‘Sem perna’ (‘Zonder been’) loopt wat mank. De groep leeft van straatroven en inbraken.

Regisseur Cecília Amado heeft gekozen voor een wat gestileerde manier van filmen. Regelmatig staat het beeld even stil, bijvoorbeeld tijdens de traditionele capoeira, de van de slaven afkomstige vechtdans. In de fotografie wordt veel gebruik gemaakt van het prachtige zonlicht in Bahía, waarmee de film (onbedoeld?) een erg zonnig beeld van het leven op straat schept. Zonnig ook in de zin dat het meer om een prettige vriendengroep lijkt te gaan dan om een sociaal achtergestelde groep straatkinderen, zoals we die inmiddels kennen uit vele realistische films, die de kijker enigszins murw achterlaten.

De jongens (later voegt zich een meisje bij de groep) zijn overwegend vrolijk en opgewekt en lijken nauwelijks zorgen te hebben, afgezien van een conflict met een andere groep. Die ruzie leidt tot een confrontatie, die sterk doet denken aan de West Side Story, die andere film waarin geweld tussen jeugdbendes geromantiseerd en gestileerd wordt.

De film laat de capitães da areia zelfs zien aan boord van het visserschip van een oudere vriend. Ze liggen en hangen aan boord als ware het een pleziertochtje en dat is het blijkbaar ook. Het is ze natuurlijk gegund, maar je wilt bijna straatjongen in Bahía worden na het zien van deze film, zo gezellig lijkt het (meestal).

Waar de film speelt in de jaren dertig van vorige eeuw, zou je kunnen betogen dat de straatkinderen van toen een minder somber bestaan hadden dan vandaag de dag, nu verdovende middelen en met name crack hun tol eisen onder daklozen.

Toch bleef ik, net als mijn Braziliaanse filmvrienden na deze film zitten met het gevoel dat we een gesteriliseerd beeld van de sociale werkelijkheid van straatkinderen hadden gezien. De acteurs zijn sympathiek, eigenlijk te sympathiek en vriendelijk voor hun rol. Ze lijken meer op middelbare scholieren van gegoede ouders dan straatjongens. Sommige dialogen in de film zijn nogal houterig. Het werken met amateurs als acteur is sympathiek en kan leiden tot natuurlijk spel, maar in deze film werkt het vaak niet goed. Kortom: Capitães da areia was een tegenvaller.

Meer Braziliaanse cinema | Meer Brazilië

Written by Bert Ernste

april 6th, 2012 at 2:27 pm

Schitterende documentaire over muziek van Tom Jobim

leave a comment

Foto Tom JobimNestor van de Braziliaanse cinema, Nelson Pereira dos Santos (83), bekend van films als Rio 40 Graus (1955), Vidas Secas (1963), Memórias do Cárcere (1984) en Estrada da Vida (1980), presenteert nu samen met Jobims kleindochter Dora Jobim een prachtige documentaire over Tom Jobim (1927-1994), componist en musicus, wereldberoemd geworden door zijn The girl from Ipanema (A garota de Ipanema) en de muziek van de klassieke film Zwarte Orfeus (Orfeu Negro).

Pereira heeft ervoor gekozen om in de documentaire A Música segundo Tom Jobim (De muziek volgens Tom Jobim) alleen maar muziek van de meester te laten zien en horen. Er zijn geen interviews, geen verklaringen van collega-musici, geen musicologische beschouwingen, nee, enkel negentig minuten muziek. Eerst zien we opnamen uit het begin van Jobims carrière, dan hoe zijn muziek de wereld over gaat. Vele composities van Jobim zijn talloze malen opgenomen door talloze en zeer verschillende artiesten. Frank Sinatra, jazzmusici als Dizzy Gillespie, Erroll Garner, een showman als Sammy Davis Junior, een zangeres als Ella Fitzgerald en nog vele, vele anderen. Aan het einde van de film we de oude meester een concert geven in Carnegie Hall in New York.

Foto Frank Sinatra met Tom JobimIn de documentaire zien we: Gal Costa, Elizeth Cardoso, Jean Sablon, Agostinho dos Santos, Pierre Barouh, Alaíde Costa, Henri Salvador, Gary Burton, Sílvia Telles, Gerry Mulligan, Ella Fitzgerald, Sammy Davis Jr., Judy Garland, Vinícius de Moraes, Errol Garner, Pat Hervey, Márcia, Lio, Mina, Elis Regina, Adriana Calcanhoto, Nara Leão, Maysa, Fernanda Takai, Nana Caimmy, Diana Krall, Oscar Peterson, Sarah Vaughan, Cybele e Cynara, Carlinhos Brown, Frank Sinatra, Jane Monheit, Stacey Kent, Birgite Brüel, Milton Nascimento, Lisa Ono, Paulo Jobim, Miúcha, Caetano Veloso, Chico Buarque, Gilberto Gil en Paulinho da Viola.

Dat levert een prachtige collage van muziek op, gespeeld in kleine setting tot grote orkesten, inclusief een symfonieorkest. Jobim componeerde onder meer de Sinfonia da Alvorada, ter gelegenheid van de opening van het nieuwe parlementsgebouw in Braziliës nieuwe hoofdstad Brasília. Een tweede documentaire van Nelson Pererira en Dora Jobim over Tom Jobim, A Luz do Tom, volgt nog dit jaar en vertelt het leven van Jobim aan de hand van verhalen van zijn zus en twee echtgenotes.

A Música segundo Tom Jobim is een schitterende muziekdocumentaire over een muzikale reus.

Trailer:

Meer Braziliaanse film | Meer Brazilië

Written by Bert Ernste

januari 25th, 2012 at 9:37 am

Itamar Assumpção verdient een betere documentaire

leave a comment

Poster van de filmItamar Assumpção, befaamd Braziliaans musicus, overleed in 2003. Hij was samen met mensen als Arrigo Barnabé een vernieuwer in de Braziliaanse muziek en even leek het erop dat hij de top in de muziek zou bereiken en rijk en beroemd zou worden. Beroemd werd hij, althans in ‘culturele kringen’, maar rijk niet. Daarvoor was Itamar te eigengereid, hij volgde zijn eigen weg en wilde zich niet binden aan een grote platenmaatschappij, waarmee hij het zichzelf niet gemakkelijk maakte.

Eerder dit jaar kwam Daquele instante em diante (Vanaf dat moment voorwaarts) uit, een documentaire over de carrière van Itamar Assumpção. In een snelle wisseling van beelden, muziek en interviewfragmenten, die heen en weer springen in de tijd wordt een beeld gegeven van Itamars muziek en van de mens en artiest, die hij was.

Itamar kwam uit het binnenland van São Paulo, waar hij eerder acteur was, om in São Paulo stad zijn muzikale loopbaan te volgen. De film laat een interessant contrast zien tussen de extravagante showman met theatrale kleding en grote zonnebrillen, die drugs gebruikte (een onderwerp dat de documentaire slechts terloops aanstipt) en Itamar thuis, waar hij een toegewijde familieman was en orchideeën kweekte.

Itamar was een muzikale vernieuwer en die vernieuwing sloeg aanvankelijk aan bij het grote publiek. Toch werd hij nooit een superster, al noemden sommigen Itamar en zijn band Isca de polícia (lokaas voor de politie) de Braziliaanse Rolling Stones. Dat laatste deed overigens onrecht aan de vrouwen, die een belangrijk deel uitmaakten van de band. Itamar wilde zich niet vast leggen door bij een grote platenmaatschappij te gaan. Sommigen zeggen dat zijn muziek niet toegankelijk genoeg was om populair te worden, maar daarover kun je discussiëren. In de documentaire zegt iemand dat met wat begeleiding en stroomlijning Itamars muziek veel meer fans zou hebben gekregen. Zeker is dat zijn teksten vaak complex zijn.

De documentaire laat veel muziek zien van Itamar Assumpção, deels met niet eerder getoonde beelden, wat een boeiend beeld geeft van zijn muzikale loopbaan. De interviews met mensen die met Itamar werkten, alsmede zijn vrouw en dochters zijn interessant, maar helaas op nogal chaotische manier door elkaar gemonteerd. De fragmenten zijn vaak te kort. Voor wie weinig weet van de Braziliaanse muziek in de tijd van Itamar, geeft de documentaire te weinig context. Uiteindelijk is Daquele instante em diante onbedoeld (neem ik aan) te veel gemaakt voor de vriendenkring van de zanger.

Verder is het geluid van de documentaire, die geproduceerd is door de gerenommeerde instelling Itaú Cultural, abominabel. Het geluid is vaak niet helder, waardoor veel interviews moeilijk te verstaan zijn, wat nog verergerd wordt doordat er vaak te harde muziek onder gezet is. Itamar Assumpção verdient beter.

Toch is de documentaire Daque instante adiante wel een ‘must’ voor de liefhebber van Braziliaanse muziek. (De DVD is nog niet verschenen.) Vorig jaar zijn Itamar Assumpçãos platen heruitgegeven samen met niet eerder uitgebracht materiaal in een boxset, Caixa preta de Itamar Assumpção.

Bekijk de documentaire.

Trailer van de film:

Edit 12 februari 2013: link naar volledige film toegevoegd.

Meer Braziliaanse film | Meer Brazilië

Written by Bert Ernste

november 28th, 2011 at 2:23 pm

Prachtige Braziliaanse film op Canvas

one comment

Poster filmZaterdag 23 juli 2011 om 23.40 uur vertoont de tweede publieke tv-zender van België, Canvas, de prachtige Braziliaanse film Het jaar waarin mijn ouders op vakantie gingen | O ano em que meus pais sairam de férias van Cao Hamburger (2006).

De film vertelt het verhaal van de twaalfjarige Mauro, die in de zomer van 1970 bij zijn opa op vakantie gaat, omdat zijn ouder moeten onderduiken voor de geheime politie. Brazilië kende toen een onderdrukkend generaalsregime. Door de ogen van Mauro zien we Brazilië onder de generaals, de opwinding over het wereldkampioenschap voetbal, de joodse wijk van São Paulo en veel meer. Genomineerd voor de Gouden Beer op het filmfestival van Berlijn.

Prachtige film!

Uitgebreide recensie | Meer Braziliaanse film | Meer Brazilie

Written by Bert Ernste

juli 22nd, 2011 at 9:19 am

Posted in Brazilie

Tagged with , , ,