Bert Ernste – Utrecht | São Paulo • weblog

Brazilië, West-Papua, media en meer

Archive for the ‘inheemse bevolking’ tag

Souvenirs
Herinneringen aan Nederlands Nieuw-Guinea 17

one comment

Foto van houtsnijwerk uit Nieuw-Guinea Foto van houtsnijwerk uit Nieuw-Guinea

Utrecht 2021

Als kind woonde ik kort in Nederlands Nieuw-Guinea, Nederlands laatste kolonie in ‘de Oost’. In Manokwari in de zogenoemde Vogelkop en in Hollandia, de hoofdplaats.

Hoe jong ik ook was (11) en hoe kort ons verblijf daar ook duurde (een klein jaar), het was een ervaring die me is bijgebleven. Daarom op dit weblog en op mijn website regelmatig aandacht voor het gebied, dat in 1963 is ingelijfd bij Indonesië. De lokale bevolking plukt er nog steeds de wrange vruchten van.

Ik heb thuis nog steeds diverse souvenirs uit Nieuw-Guinea zoals het houtsnijwerk hierboven, dat helaas door verhuizingen te lijden heeft gehad. De breuken zijn niet zo mooi gelijmd. Voor de herinneringen maakt dat niet veel uit.

Hieronder haarversiering uit Nieuw-Guinea en een postkaart uit de koloniale tijd.

Foto van haarversiering uit Nieuw-Guinea

Utrecht 2021

Ansichtkaart met kaart van Nieuw-Guinea

Totem

2 comments

Foto van totempaal

Brussel (België) 2019

Een totempaal zoals sommige Noord-Amerikaanse stammen die maakten. Deze komt uit Brits Columbia in Canada.

Written by Bert Ernste

oktober 2nd, 2020 at 5:23 am

Braziliaanse indianen in de Republiek

4 comments

Afbeelding van gravure

Brazilië, jaren 1640. Gravure van een ontmoeting tussen indianen en WIC-officieren nabij Fort Ceulen in de capitania Rio Grande do Norte in de jaren veertig van de zeventiende eeuw. Gemaakt door Jan van Brosterhuyzen naar een origineel van Frans Post.

Op 20 maart 1628, zes maanden voordat Piet Hein de Spaanse zilvervloot veroverde in Cuba, vond een bijeenkomst plaats in Amsterdam tussen zes Braziliaanse [Potiguara] indianen en Kiliaen van Rensselaer, een van de bewindhebbers van de Amsterdamse Kamer van de West-Indische Compagnie (WIC). Het buitmaken van de zilvervloot is een van de meest legendarische momenten uit de overzeese Nederlandse geschiedenis geworden, maar bijna niemand weet van de ontmoeting tussen de indianen en Van Rensselaer. Deze Zuid-Amerikanen hielpen Nederland een wereldmacht te worden.

Omslag boekDat lees ik in het hoofdstuk Braziliaanse indianen in de Republiek door Mark Meuwese in het boek Wereldgeschiedenis van Nederland (recensie) (interview met samensteller).

Na hun aankomst in Nederland in de herfst van 1625 werd de delegatie door de WIC opgeleid tot tolken en inlichtingenofficieren. (…) Om een nieuwe invasie deze keer wel te laten slagen was er de Heren Negentien alles aan gelegen om betrouwbare inlichtingen te verkrijgen over de bewoners en het gebied. Hiervoor waren de Potiguara onmisbaar. Na een opleiding van bijna drie jaar waren de meeste Potiguara in staat om in het Nederlands gedetailleerde informatie te geven over de geografie en de etnografische situatie van het Braziliaanse noordoosten. (…)

De WIC (West Indische Compagnie) wilde de Portugese vestigingen in Brazilië veroveren, gebruik makend van het feit dat die nu onder de Spaanse kroon vielen, waartegen de Nederlandse provincies toen vochten (Tachtigjarige Oorlog).

Het liep uiteindelijk tragisch af met de Potiguaradelegatie. Na de tweede invasie van het Braziliaanse noordoosten in 1630 werden de Potiguaratolken snel naar het bruggenhoofd in de capitania Pernambuco verscheept. Vijftien jaar lang fungeerden zij als verbindingspersonen tussen de WIC en haar indiaanse bondgenoten. Pieter Poty en Antônio Paraupaba werden door het WIC-bestuur aangesteld als leiders van de indianen uit de missiedorpen. Na de Portugese opstand in Pernambuco tegen het WIC-bestuur in 1645 verslechterde de situatie snel. In 1649 werd Poty gevangengenomen door de Portugezen. Een jaar later stierf hij onder mysterieuze omstandigheden gedurende zijn transport naar Portugal. Na de Nederlandse overgave van Brazilië in januari 1654 vluchtten grote aantallen Potiguara en andere indiaanse bondgenoten van de WIC naar Ceará. Toen de Nederlanders daar echter ook vertrokken, scheepte Antônio Paraupaba en zijn familie zich in op een WIC-schip. Antônio’s vader Caspar besloot op het laatste moment in Ceará te blijven, maar Antônio en zijn familie bereikten de Republiek in de zomer van 1654. Tweemaal probeerde Antônio de Staten-Generaal middels petities te overtuigen om militaire en humanitaire hulp te zenden aan de overgebleven indiaanse bondgenoten in Ceará. Beide keren werden de petities genegeerd door de Staten-Generaal die ernstig verdeeld waren over de kwestie Brazilië. Antônio overleed in de Republiek in 1656 als een van de eerste politieke vluchtelingen in Nederland. Na Antônio’s dood vertrokken zijn vrouw, kinderen en enkele andere Potiguaravluchtelingen naar het Caribisch gebied alwaar ze uit ons zicht zijn verdwenen.

Meer over Nederlands Brazilië: Het einde van het Nederlandse tijdperk in Brazilië (Historiek)

Havengebouw Manaus

leave a comment

Foto van het havengebouw in Manaus

Manaus (AM) Brazilië 1987

De hoofdstad van de Braziliaanse deelstaat Amazonas, Manaus, ligt aan de Amazonerivier. Die is zo groot dat er oceaanstomers konden komen, ondanks de ligging ver landinwaarts. Op de foto het gebouw van de havenautoriteiten. Die haven was in de tijd van de rubberteelt in de negentiende eeuw zeer belangrijk. De zogenoemde rubberbaronnen van Brazilië werden stinkend rijk. Ze lieten naar verluidt hun was doen in Parijs en bouwden midden in het oerwoud een operagebouw, Teatro Amazonas, dat enkele jaren terug is gerestaureerd. Toen rubberzaadjes werden gestolen en de rubberteelt in Azië en Afrika op gang kwam, was het gedaan met de ciclo de boracha | rubber boom in Brazilië.

Meer Brazilië | Meer foto’s