Bert Ernste – Utrecht | São Paulo • weblog

Biak (Nederlands Nieuw-Guinea) 1961

Vandaag is het zestig jaar geleden dat ik met mijn moeder, broer en zussen vertrok uit Nederlands Nieuw-Guinea met een DC8 van de KLM zoals die van de foto. (Deze foto is niet van mijn hand, maar komt van deze website.)

We hadden langer zullen blijven, maar Indonesië, dat het gebied opeiste, werd steeds dreigender. Omdat 17 augustus de dag is dat Indonesië de onafhankelijkheid uitriep (in 1945), werd gevreesd dat juist onze vlucht misschien doelwit zou zijn van een actie door Indonesië.

Jachtvliegtuigen van de Nederlandse luchtmacht begeleidden ons daarom op het eerste stuk van de vlucht. Voor de elfjarige knaap die ik toen was, een spannend avontuur. ‘Mama, ik kan de piloot zien zitten!’ Wat er allemaal speelde, besefte ik natuurlijk maar ten dele.

Mijn vader bleef nog wat langer. Hij werkte bij de staf van het Korps Mariniers.

Bij de formele machtsoverdracht van Nederlands Indië in 1949 was Nederlands Nieuw-Guinea tegen de wil van Indonesië buiten de overdracht gehouden. Het bleef het gebied opeisen.

Onder dreiging van een invasie en internationale druk (men vreesde dat Indonesië zich anders in de invloedssfeer van de Sovjet-Unie zou komen) droeg Nederland in 1962 de macht over aan een tijdelijke VN-macht (UNTEA). In 1963 nam Indonesië het gebied definitief over. Een volksstemming in 1969 werd zwaar gemanipuleerd, wat de wereldgemeenschap aanvaardde ten koste van de lokale bevolking die nu onderdrukt wordt en waarvan velen streven naar onafhankelijkheid van Indonesië.

Een treurige geschiedenis.

> Meer herinneringen aan Nederlands Nieuw-Guinea

> Meer Nederlands Nieuw-Guinea | West Papua

Vanwege de herinnering aan mijn vliegreis 65 jaar geleden, die gisteren op dit weblog stond, deze kaart met Nederland in het wereldverkeer. Ik weet overigens niet uit welk jaar de atlas is, waaruit deze kaart komt.

(Kaart groter door erop te klikken.)

Vijfenzestig jaar geleden vloog ik met mijn moeder naar Willemstad, Curaçao, waar mijn vader werkte voor de marine. We gingen met een Douglas DC-6, een viermotorig propellorvliegtuig. De snelheid was nog niet de helft van wat nu gangbaar is. Straalmotoren kwamen later. In een oude schoenendoos vond ik deze flight log notes (van de dag na vertrek) en in een fotoalbum zat mijn ticket. Ik was child Ernste.

Mijn moeder was zwanger van haar tweede en gaf onderweg over. “Dan laten die stewards en stewardessen je aan je lot over”, vertelde ze tientallen jaren later nog steeds ietwat verbolgen.

Het ticket:

De tickets zaten in een mooie envelop:

Van de Wikipediapagina over de Douglas DC-6 een filmpje uit 1948 toen de KLM met de DC-6 ging vliegen:

Manokwari (Nederlands Nieuw-Guinea) rond 1960

Om deze korte serie met herinneringen aan onze laatste kolonie in ‘de Oost’ te besluiten een ansichtkaart, die ik een album van mijn ouders vond.

In 1961 woonde ik kort in Manokwari, waarna we verhuisden naar Hollandia, de hoofdstad van Nederlands Nieuw-Guinea.

In 1962 vertrok Nederland uit het gebied en na een tussenbewind van de Verenigde Naties werd de westelijke helft van Nieuw-Guinea Indonesisch. De oostelijke helft is een zelfstandig land, Papua New Guinea. Het Indonesische bewind heeft de lokale bevolking van onze kolonie weinig goeds gebracht. Onderdrukking, discriminatie en marginalisatie is het lot van de papua’s.

Meer herinneringen aan Nieuw-Guinea

Sentanimeer (Nederlands Nieuw-Guinea) 1962

Na het beeld van de baai van Hollandia gisteren, vandaag een foto van het Sentanimeer, die ik tussen oude dia’s vond.

Toen wij in Nieuw-Guinea woonden, gingen we daar vaak zwemmen. De weg daarheen stond al eens op dit weblog.

Meer Nederlands Nieuw-Guinea | West Papua


Hollandia (Nederlands Nieuw-Guinea) 1962

Na de foto van gisteren, die aan de Hollandse tijd van Nieuw-Guinea herinnerde, nu een dia uit die Hollandse tijd, ook genomen door mijn vader. De dia is inmiddels wat verkleurd. De tand des tijds.

Als ik me niet vergis is dit de baai bij Hollandia, de hoofdstad van Nederlands Nieuw-Guinea. Het schip dat aan de kade ligt zou de Kaloekoe kunnen zijn (of een van haar zusterschepen), waarmee ik in die tijd van Manokwari naar Hollandia verhuisde.

Wonderlijk hoe snel we onze laatste kolonie in ‘De Oost’ (tot 1962) zijn vergeten.

Meer Nederlands Nieuw-Guinea | West Papua

Biak (West Papua – voormalig Nederlands Nieuw-Guinea) 1990

Deze foto is gemaakt door mijn vader in voormalig Nederlands Nieuw-Guinea, dat sinds 1963 onder Indonesisch bewind valt. De oude, gietijzeren brievenbus van de Nederlandse Posterijen is nog steeds in gebruik.

Mijn vader is twee keer uitgezonden geweest naar Nieuw-Guinea, in 1950-51 en 1961-2. Die laatste keer was met gezin, waar ik – jong als ik was – veel herinneringen aan bewaar en regelmatig over schreef.

Uit 1951 is dit patrouilleverslag van mijn vader.

Manokwari 1961

Op Nederlands Nieuw-Guinea, waar ik als kind kort woonde, werd het binnenlandse vliegverkeer verzorgd door De Kroonduif, een dochter van de KLM. Laatst vond ik dit ticket uit die tijd terug.

Zie ook Met de Dakota naar Manokwari op dit weblog.

Meer over vliegen in Nieuw-Guinea

Meer Nederlands Nieuw-Guinea

Manokwari 1961

In 1961 kwam ik als tienjarige knaap met mijn moeder en broer en zussen aan in Manokwari, Nederlands Nieuw-Guinea. Mijn vader was daar al.

Ik weet nog dat de Dakota, waarmee we van Biak naar Manokwari vlogen, niet ‘gevoerd’ was, waardoor je de kou van buiten door het aluminium heen kon voelen en condenswater langs de wand zag lopen.

Meer over vliegen in Nieuw-Guinea

Meer Nederlands Nieuw-Guinea

De tijden zijn veranderd. Een poster als deze (uit 1919) zou vandaag de dag niet meer kunnen en dat niet alleen vanwege de verouderde grafiek, maar ook vanwege een symboliek, die we -terecht- niet meer acceptabel achten: de kolonie, die de kolonisator vasthoudt als afhankelijke vrouw.

Meer koloniale geschiedenis