Utrecht 2013
Bovenstaande gedenkplaat is te vinden in Utrecht bij de Bijlhouwersbrug op het Ledig Erf in Utrecht. Hij herdenkt het vertrek van de Fransen uit Utrecht op 28 november 1813.
Ik weet niet hoe uw geschiedenisles op school was, maar als ik voor mijzelf spreek, moet ik zeggen dat de Franse tijd, toen Nederland deel uitmaakte van het Franse rijk van Napoleon (1795 – 1813), weinig tot mij is doorgedrongen. Ik weet nog net dat een neef van keizer Napoleon hier staatshoofd was en dat we aan die tijd een aantal gebouwen* en diverse moderniseringen** te danken hebben, maar de Franse tijd staat mij desondanks niet bij als een belangwekkende periode.
Ligt dat aan mijn geschiedenisonderwijs, heb ik gewoon niet goed opgelet op school, of is het omdat we weliswaar tegen de Franse overheersing waren, maar ook profiteerden van diverse moderniseringen die de Fransen doorvoerden? Of omdat we, dat wil zeggen een deel van de Nederlanders die democratisering wilden (de Patriotten), de Fransen aanvankelijk zelf hadden uitgenodigd of in ieder geval gesteund? In mijn geheugen is het een wat onbestemde periode gebleven.
Onlangs herlas ik een boekje spelend in die tijd, dat ik in mijn jeugd moet hebben gelezen: Van Hollandse jongens in de Franse tijd door W.G. van de Hulst. Een jongensboek, waarin de zoon van een tegenstander van het Franse regime zich dapper gedraagt, terwijl zijn broer als dienstplichtige van het Franse leger de barre terugtochtocht van Napoleons leger uit Rusland mee heeft gemaakt. Met de nederlaag is Rusland zijn Napoleons dagen geteld. Nederland wordt bevrijd van de Fransen door Kozakken uit Rusland. Op het schilderij hiernaast de intocht van de Kozakken in Utrecht.
Ook in Van Hollandse jongens in de Franse tijd is men blij met het einde van de Franse overheersing, maar tevens wel tevreden met een aantal van de Franse vernieuwingen.
Terzijde: veel jeugdboeken uit die tijd waren nogal moralistisch. De keuze tussen goed en kwaad werd scherp verbeeld, al viel het me in Van Hollandse jongens in de Franse tijd wel mee.
De bevrijding van de Franse overheersing is herdacht tot aan de eerste wereldoorlog (1914). Daarna werd dat ongepast geacht.
* In Utrecht staat bijvoorbeeld het paleis van Louis Napoleon. Later werd dit de universiteitsbibliotheek, voordat deze verhuisde naar De Uithof.
** Invoering van de eerste Grondwet, het Burgerlijk Wetboek, de Burgerlijke Stand, de dienstplicht, het kadaster, achternamen, huisnummers en standaardmaten en -gewichten: de kilo, meter en liter.
Gisteren op dit weblog een monument in Madrid voor de opstand aldaar tegen de Fransen.
Meer foto’s
Oosterbeek (Gelderland) 2019
rss