Bert Ernste – Utrecht | São Paulo • weblog

Brazilië, West-Papua, media en meer

Archive for the ‘nederland’ tag

Monument voor papua strijders | Monument for papuan fighters

leave a comment

Foto van staand tableau met tekst en kaart van West Papua en afbeelding van papua’s met pijl en boog op grasveld met bomen

Arnhem (Gelderland) 2024

Dit monument herdenkt de papua’s, die samen met Nederlandse militairen vochten tegen de infiltraties van Indonesië, dat eiste dat Nederlands Nieuw-Guinea bij Indonesië zou worden gevoegd. Bij de onafhankelijkheid van Nederlands Indië was Nederlands Nieuw-Guinea buiten de overdracht gehouden. Het monument van wat dichterbij:

Foto van monument voor papua strijders

Arnhem (Gelderland) 2024

> Meer West Papua | Nederlands Nieuw-Guinea op dit weblog

Welkom thuis | Welcome home

leave a comment

Foto van aardewerk bord met afbeelding van passagiersschip

Foto van de ms Johan de Witt (Wikipedia)Arnhem (Gelderland) 2024

Na de onafhankelijkheid van Indonesië (uitgeroepen in 1945, door Nederland pas erkend na de bloedige koloniale oorlog in 1947) verlieten veel mensen uit Nederlands Indië het land. Daaraan herinnert dit bord met ‘Welkom in het vaderland’. (Niet helemaal scherp, omdat de foto door glas is gemaakt.)

Het afgebeelde schip is volgens het bord de Johan de With, maar dat schip heb ik niet terug gevonden. Wel de Johan de Witt (afbeelding van Wikipedia.)

Eerder op dit weblog een exvoto die ook een behouden thuiskomst herdenkt:

Foto van exvoto voor behouden terugkeer uit Indonesië

Koloniaal monument | Colonial monument

leave a comment

Foto van langwerpig monument met twee hoofden aan weerskanten van paneel met krijgshandelingen

Arnhem (Gelderland) 2024

Een monument voor het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) dat in Nederlands Indië de koloniale macht vestigde en verdedigde – vaak met veel geweld. Voor de goede verstaander is dat hier ook wel uitgebeeld, al bedoelt het monument dit waarschijnlijk als heldhaftig:

Foto van het middenpaneel van het monument met krijgshandelingen

Arnhem (Gelderland) 2024

Zie ook: Nederlands Indië: geschiedenis die vervaagt

> Meer Nederlands Indië op dit weblog

Vergeten kolonie

one comment

De vlag van West Papua, waaronder het gebied onafhankelijk had moeten worden

De in 1961 met het oog op onafhankelijkheid ingestelde vlag van Nederlands Nieuw-Guinea (Morgenster)

Vandaag hijsen actievoerders overal in de wereld weer de Morgenster, de vlag van onafhankelijk West Papua.

In 1961 stelde Nederland als de koloniale macht in West Papua (het toenmalige Nederlands Nieuw-Guinea) die vlag, een volkslied en een volksvertegenwoordiging in met de bedoeling het gebied voor te bereiden op onafhankelijkheid. Ik woonde toen als kind in Nederlands Nieuw-Guinea en kreeg een klein beetje mee van de spanningen rond het gebied.

Ansichtkaart met kaart van Nieuw-GuineaNederlands Nieuw-Guinea was Hollands laatste kolonie in ‘de Oost’. In 1828 werd bij proclamatie namens koning Willem I een deel van de westelijke helft van het eiland in bezit genomen. Later werd het namens Nederland opgeëiste gebied nog uitgebreid. Tot 1962 bleef de westelijke helft van Nieuw-Guinea onder Nederlands koloniaal gezag. Toen Nederlands Indië na de tweede wereldoorlog onder de naam Indonesië onafhankelijk werd, bleef Nederlands Nieuw-Guinea buiten de overdracht.

Indonesië bleef het gebied echter opeisen en zette die eis ook militaire kracht bij. Nederland zag na de tweede wereldoorlog, waarin Nieuw-Guinea bezet was door Japan, dat de wereld dekoloniseerde en begon een ambitieus programma om Nederlands Nieuw-Guinea voor te bereiden op onafhankelijkheid. Overigens ook uit opportunisme: om de Nederlandse aanspraken op het gebied nog een tijd te kunnen doen gelden.

Kaart van Nederlands Nieuw-GuineaUit vrees dat Indonesië communistisch zou worden (het is de tijd van de ‘koude oorlog’), wilde de Verenigde Staten Nederland niet steunen in haar aanspraken. In 1962 droeg Nederland onder internationale druk het gezag over aan de Verenigde Naties. In 1963 kreeg Indonesië het bewind over het gebied onder de voorwaarde dat het een volksstemming zou houden waarbij de bevolking zich uit kon spreken voor of tegen die aansluiting.

Die zogenoemde Daad van Vrije Keuze in 1969 was doorgestoken kaart, waarbij een aantal zorgvuldig gekozen kiesmannen onder zware druk van Indonesië vóór aansluiting bij Indonesië stemden. Sindsdien is West Papua in wezen opnieuw gekoloniseerd, nu door Indonesië, dat de oorspronkelijke bevolking zwaar onderdrukt. Het hijsen van de Morgenster is verboden.

Sedertdien horen we maar weinig over het gebied. Door Indonesische censuur, maar ook omdat we deze koloniale geschiedenis liever lijken te vergeten.

> Nieuws over West Papua

> Meer West Papua | Nederlands Nieuw-Guinea (mijn website)

Zestig jaar geleden: vertrek
Herinneringen aan Nederlands Nieuw-Guinea 18

one comment

Foto van DC8 op vliegveld van Biak

Biak (Nederlands Nieuw-Guinea) 1961

Vandaag is het zestig jaar geleden dat ik met mijn moeder, broer en zussen vertrok uit Nederlands Nieuw-Guinea met een DC8 van de KLM zoals die van de foto. (Deze foto is niet van mijn hand, maar komt van deze website.)

We hadden langer zullen blijven, maar Indonesië, dat het gebied opeiste, werd steeds dreigender. Omdat 17 augustus de dag is dat Indonesië de onafhankelijkheid uitriep (in 1945), werd gevreesd dat juist onze vlucht misschien doelwit zou zijn van een actie door Indonesië.

Jachtvliegtuigen van de Nederlandse luchtmacht begeleidden ons daarom op het eerste stuk van de vlucht. Voor de elfjarige knaap die ik toen was, een spannend avontuur. ‘Mama, ik kan de piloot zien zitten!’ Wat er allemaal speelde, besefte ik natuurlijk maar ten dele.

Stempel en afdruk: Comando Mariniers Nederlands Nieuw-GuineaMijn vader bleef nog wat langer. Hij werkte bij de staf van het Korps Mariniers.

Bij de formele machtsoverdracht van Nederlands Indië in 1949 was Nederlands Nieuw-Guinea tegen de wil van Indonesië buiten de overdracht gehouden. Het bleef het gebied opeisen.

Onder dreiging van een invasie en internationale druk (men vreesde dat Indonesië zich anders in de invloedssfeer van de Sovjet-Unie zou komen) droeg Nederland in 1962 de macht over aan een tijdelijke VN-macht (UNTEA). In 1963 nam Indonesië het gebied definitief over. Een volksstemming in 1969 werd zwaar gemanipuleerd, wat de wereldgemeenschap aanvaardde ten koste van de lokale bevolking die nu onderdrukt wordt en waarvan velen streven naar onafhankelijkheid van Indonesië.

Een treurige geschiedenis.

> Meer herinneringen aan Nederlands Nieuw-Guinea

> Meer Nederlands Nieuw-Guinea | West Papua

Kaart van Nederlands Nieuw-Guinea

Graf: koloniaal familieverleden

one comment

Foto van grafsteen van familiegraf

’s Gravenhage (Zuid-Holland) 1986

Dit familiegraf van enkele van mijn voorouders weerspiegelt Nederlands koloniale verleden.

Mijn overgrootvader Adriaan Willem Glazener (1857-1901) werd in Rotterdam geboren en overleed in Den Haag. Hij werkte als inspecteur der accijnzen in Nederlands Indië.

Foto van O.M. de MunnickOok mijn bet-overgrootvader Owen Maurits de Munnick (1841-1915) rust in dit familiegraf. Hij zag het levenslicht in Batavia, Nederlands Indië en werkte in onze kolonie als bestuursambtenaar. Hij eindige zijn loopbaan als gouverneur van West-Sumatra. Hij stond al eerder op deze site.

(Foto groter door erop te klikken)

Foto van H.A. de Munnick-HoogeveenHij ligt hier samen met zijn vrouw Henriëtta Antoinetta de Munnick-Hoogeveen (1850-1920). Zij was geboren in Soerabaja (Oost-Java, Nederlands Indië).

(Foto groter door erop te klikken)

Owen Maurits Bettisworth de Munnick (1917-1921) was maar een kort leven beschoren. De precieze familierelatie is mij onbekend.

Foto van C.M. Glazener de MunnickCornelie Micheline Glazener-de Munnick (1872-1948) is de dochter van bovengenoemd echtpaar De Munnick en mijn overgrootmoeder. Zij werd geboren in Amoentai (Borneo, Nederlands Indië). Over haar schreef ik eerder op dit weblog. Zij was getrouwd met de boven genoemde Adriaan Willem Glazener.

Foto C.W.D. Ernste-GlazenerDit is ook het graf van mijn oma Catharina Wilhelmina Diederika Ernste-Glazener (1896-1976), die geboren werd in Fort de Kock (West-Sumatra, Indië) als dochter van Adriaan Willem Glazener en Cornelie Micheline Glazener-de Munnick.

(Foto groter door erop te klikken.)

Op onderstaande foto uit 1926 zijn mijn overgrootmoeder (links) en grootmoeder (midden met mijn grootvader en hun zonen) te zien aan boord van de Indrapoera op weg naar Indië:

Foto van mensen op een schip

Aan boord van de Indrapoera (op weg naar Nederlands Indië) 1926

Souvenirs
Herinneringen aan Nederlands Nieuw-Guinea 17

one comment

Foto van houtsnijwerk uit Nieuw-Guinea Foto van houtsnijwerk uit Nieuw-Guinea

Utrecht 2021

Als kind woonde ik kort in Nederlands Nieuw-Guinea, Nederlands laatste kolonie in ‘de Oost’. In Manokwari in de zogenoemde Vogelkop en in Hollandia, de hoofdplaats.

Hoe jong ik ook was (11) en hoe kort ons verblijf daar ook duurde (een klein jaar), het was een ervaring die me is bijgebleven. Daarom op dit weblog en op mijn website regelmatig aandacht voor het gebied, dat in 1963 is ingelijfd bij Indonesië. De lokale bevolking plukt er nog steeds de wrange vruchten van.

Ik heb thuis nog steeds diverse souvenirs uit Nieuw-Guinea zoals het houtsnijwerk hierboven, dat helaas door verhuizingen te lijden heeft gehad. De breuken zijn niet zo mooi gelijmd. Voor de herinneringen maakt dat niet veel uit.

Hieronder haarversiering uit Nieuw-Guinea en een postkaart uit de koloniale tijd.

Foto van haarversiering uit Nieuw-Guinea

Utrecht 2021

Ansichtkaart met kaart van Nieuw-Guinea

Simon Vestdijk – vergeten schrijver?

2 comments

Foto van beeld van schrijvende Vestdijk

Omslag boek 'De toetssteen. Brieven over Vestdijk.'Doorn (Utrecht) 2018

Voor de hervormde kerk van Doorn staat tegenwoordig dit beeld van de schrijver Simon Vestdijk.

In de tijd dat ik langs die kerk naar school liep, was het beeld er nog niet. Wel wist ik dat Vestdijk in Doorn woonde en toen ik op de middelbare school zat, ben ik eens langs zijn huis gefietst.

Het schijnt dat hij nog maar weinig wordt gelezen, volgens sommigen volstrekt ten onrechte: Vestdijk niet lezen, dan moet je toch wel stapelgek zijn.

Ter gelegenheid van Vestdijks vijftigste sterfdag kwamen er onlangs twee postzegels uit:

Afbeelding van Vestdijk postzegels

Written by Bert Ernste

maart 29th, 2021 at 5:27 am

De watersnood van 1926

2 comments

Foto van onderscheiding met Willem III

Foto van A.E. ErnsteWatersnoodmedaille 1926

Mijn grootvader A.E. Ernste (*1892 Batavia – †1940 Doetinchem) heb ik nooit gekend. Ik weet dan ook weinig van hem, behalve dat hij marineofficier is geweest en een rol speelde bij de luchtbescherming in Doetinchem toen de tweede wereldoorlog met Duitsland dreigde.

Toen we het huis van mijn ouders moesten ontruimen, kwamen we zijn onderscheidingen tegen. Daarbij ook een medaille voor zijn optreden bij de watersnood van 1926.

Opvallend is dat daar een afbeelding van koning Willem III op staat, terwijl Wilhelmina al sinds 1898 koningin was. Blijkbaar hadden ze nog een stapel van die onderscheidingen liggen. Op de achterkant staat wel ‘koningin’.

Foto van achterkant medaille met naamDe meesten van ons kennen de watersnood van 1953, maar Nederland heeft in de loop der eeuwen vele overstromingen gekend.

Bij de watersnood van begin januari 1926 overstroomde het Land van Maas en Waal en de Liemers. Het weer was tijdens de jaarwisseling al heel slecht:

“Als gevolg van overvloedige regenval bereikten zowel de Rijn als de Maas rond de jaarwisseling ongekend hoge peilen. Nog nooit was het water zo hoog gekomen sinds men met de registratie van de rivierstanden was begonnen.”

Hieronder een film uit die tijd en daarna een tekening van Jan Toorop geïnspireerd door deze watersnood:

> Meer video’s

Tenslotte een tekening van Jan Toorop, die de hulpverlening voor de getroffenen uitbeeldt. De tekening is gebruikt voor het kaft van het programma (declamatie en zang) voor de avond van 30 januari 1926, gehouden in Hotel De Witte Brug in Den Haag ten bate van de getroffenen van de watersnoodramp. Bron

Tekening van Jan Toorop

Written by Bert Ernste

januari 2nd, 2021 at 5:25 am

Hollandse klompen in Brazilië

4 comments

Foto van paar houten klompen

São Paulo (SP) Brazilië 2015

Deze Hollandse klompen kwam ik tegen bij afstammelingen van een van de Nederlandse emigranten, die met het schip dat gisteren op dit weblog stond, naar Brazilië ging.

(Meer over de naoorlogse emigratie uit Nederland in dit artikel.)

In Holambra, een van oorsprong Nederlandse landbouwkolonie in Brazilië, dansen ze nu de samba op klompen:

Written by Bert Ernste

december 19th, 2020 at 6:25 am