Bert Ernste – Utrecht | São Paulo • weblog

São Paulo (SP) Brazilië 2022

Vandaag is de tweede ronde van de Braziliaanse presidentsverkiezingen (en van de verkiezingen van de gouverneurs van de deelstaten). Ik refereerde er gisteren al aan. De strijd gaat tussen de zittende president Jair Bolsonara, ook wel de ‘tropische Trump’ genoemd en oud-president Luiz Inácio Lula da Silva (sociaal-democraat) (foto).

De bewoner van de flat op de foto hierboven hoopt dat Bolsonaro verliest: ‘Weg met Bolsonaro, kapitein van de corruptie’. De aanhangers van Bolsonaro bedienen zich van het groen en geel van de nationale vlag en die nationale vlag zelf (zie hieronder). Bedenkelijk, want die zou per definitie de vlag van alle Brazilianen moeten zijn.

Het blijft verbazen dat ook mensen die beter zouden moeten weten, in het vele nepnieuws trappen en bijvoorbeeld denken dat Lula, als hij president wordt, de kerken wil sluiten, de pensioenen wil verlagen en spaarrekeningen van burgers wil ‘opeten’. Ook het spookbeeld van communisme wordt met succes van stal gehaald. En wat Lula ook is, hij is maximaal een niet zo heel linkse sociaal-democraat. Meer over de propagandamachine van Bolsonaro in dit artikel.

Overigens heeft rechts in de eerste stemronde een meerderheid in het parlement gewonnen, dus Lula zal grote moeite hebben om een sociaal-democratisch beleid te voeren – als hij wint.

São Paulo (SP) Brazilië 2022

São Paulo (SP) Brazilië 2018

Deze schildering van Millôr Fernandes (1923-2012) verwijst naar het militaire bewind dat Brazilië na een staatsgreep met harde hand bestuurde van 1964 tot 1985. De huidige president Jair Bolsonaro flirt openlijk met dat regime en prees bijvoorbeeld de martelpraktijken uit die tijd. Hij wordt vaak de tropische Trump genoemd. Morgen is de tweede ronde van (onder meer) de presidentsverkiezingen in Brazilië. De strijd om het presidentschap gaat tussen de rechtse Bolsonaro en oud-president Luiz Inácio Lula da Silva (sociaal-democraat) (foto).

De militair op bovenstaande afbeelding zegt: “’s nachts, filosoferend over deze wonderen van het universum, dit weergaloze werk van de almachtige, miljarden en miljarden sterren stralend op afstanden van miljarden lichtjaren, beseffen we de grootsheid van het oneindige en de nederigheid, de nietigheid, de onbetekendheid van de burgers.”

De media lopen over van de ‘analyses’ van experts en van hun voorspellingen over het presidentschap van Donald Trump. Wat mij betreft: stoppen daarmee en eerst eens even afwachten.

Niet dat ik mij geen zorgen maak, maar het staren in glazen bollen is volstrekt zinloos.

In Brazilië zijn aanstaande zondag presidentsverkiezingen. President Lula is na twee ambtsperiodes niet herkiesbaar. Wie de balans opmaakt van acht jaar regering Lula, komt tot een gemengd beeld.

Economisch gezien is Brazilië sterk gegroeid onder Lula. Grote aantallen Brazilianen zijn vanuit de onderklasse toegetreden tot de middenklasse en hebben nu een goed inkomen, huisvesting en een auto. Dat was zeker ten dele te danken aan de regering Lula, die een (niet zo links) economisch beleid voerde, gericht op stabiliteit. Ook de sociale programma’s van de Arbeiderspartij, zoals de Bolsa Família droegen bij aan de armoedebestrijding.

Wat uitbleef waren de zeer noodzakelijke hervormingen van het onderwijs, de gezondheidszorg en het (groot)grondbezit. Sommige commentatoren zeggen dat president Lula zijn populariteit beter had moeten uitbuiten om ook op deze terreinen vooruitgang te boeken, maar de harde werkelijkheid was dat Lula’s partij maar een kleine minderheid in het parlement had. Voor elke maatregel moesten coalities gesloten worden, wat in Brazilië gepaard gaat met het vergeven van baantjes en regelrechte omkoping. Ook Lula’s arbeiderspartij maakte zich daar volop aan schuldig, ondanks haar ethische houding in de oppositie. Veel Brazilianen vinden dat normaal: “nu is het onze beurt!”.

Opvallend is dat ook in Brazilië een fel revanchisme leeft in de stijl van aanhangers van Fortuyn en Wilders, die menen (wellicht terecht) dat de elites hen niet vertegenwoordigen. Ook in Brazilië heerst er een sterk wij/zij-gevoel, niet tussen buitenlanders en autochtonen, maar tussen (voormalige) armen en (in hun ogen) rijken. Zorgwekkend.

Alles bij elkaar is het Brazilië tijdens het bewind van president Lula economisch zo goed gegaan dat de verwachting is dat de kandidaat van de Arbeiderspartij, Dilma Rousseff, zondag (of in de tweede ronde) de presidentsverkiezing zal winnen. Zal zij wel de structurele hervormingen willen en durven aanpakken?

Uitgebreide balans regering Lula

September 2010

Meer Brazilië