Bert Ernste – Utrecht | São Paulo • weblog

Utrecht 2017

Uit de tijd dat de PTT, het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie (tot 1928 Staatsbedrijf der Posterijen en Telegrafie geheten), nog voor onze communicatie zorgde.

Istanbul (Turkije) 2014

Istanbul (Turkije) 2014

Dit is de Turkse variant van wat ze in Brazilië ‘groot oor’ (orelhão) noemen: een publieke telefoon. Rechts de Braziliaanse variant.

São Paulo (SP) Brazilië 2014

In Brazilië zie je nog vrij veel openbare telefoons, al heeft vrijwel iedereen ook daar inmiddels een mobiele telefoon. De telefoons op bovenstaande foto zijn te vinden in een gang van een metrostation. De lagere is voor rolstoelgebruikgebruikers en kinderen.

Vaak zijn de publieke telefoons voorzien van een koepel om wat privacy te geven en het geluid van buiten wat te dempen. Die worden in Brazilië orelhão (groot oor) genoemd.

São Paulo (SP) Brazilië 2015

Nog een plekje in São Paulo, na die van gisteren en eergisteren.

De blauwe en paarse koepels zijn openbare telefooncellen, bijgenaamd ‘groot oor’ (orelhão). We zagen ze al eerder op dit weblog.

De bovengrondse draden van het elektriciteits- en telefoonnet zie je ook overal terug.

São Paulo is niet altijd even mooi, om het zacht uit te drukken.

In vervolg op mijn eerdere posts ‘Weg met de smartphone’ en ‘Toch weer aan de smartphone’: mijn experimenten met een Google-vrije smartphone hebben me niet kunnen overtuigen. Na een aantal weken actief naar alternatieve applicaties zoeken in alternatieve app-winkels, heb ik de slimfoon opnieuw de bons gegeven.

De apps uit alternatieve app stores vragen óók de meest vreemde permissies. Zo vroeg Navfree, een navigatie-app, om toestemming om mijn contacten in te zien. Wellicht is dat omdat de app de route naar vrienden wil kunnen bedenken,  maar ik wil de keuze om die informatie niet verstrekken. Dat kan echter niet, je moet alle permissies accepteren, als je een app wilt gebruiken. Navigatie- en taxi-apps hebben verder vaak Google-services nodig. De klauwen van dat bedrijf reiken ver.

Het gevoel dat je in de smartphonewereld van alle kanten bespied wordt (mijn ervaring is met Android), ben ik niet kwijtgeraakt door Google te verbannen. De oude mobieltjes zijn opnieuw uit de la gevist. De broekzak is opnieuw minder vol. Misschien dat ik nog eens een alternatief besturingssysteem probeer (zie de commentaren bij ‘Weg met de smartphone’), maar ik heb het voorlopig weer even helemaal gehad met de vreemde wereld van de slimfoon.

Kort geleden schreef ik dat ik de slimfoon eraan had gegeven, omdat ik geen goed gevoel had bij vele vaak onnodige permissies van de diverse apps. Mijn smartphone zette ik terug naar de fabrieksinstellingen en ik hief het Google-account dat ik ervoor had aangemaakt op.

Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik sindsdien nog eens wat verder heb gekeken en tot mijn verrassing tot de ontdekking kwam dat er meer app-stores zijn voor Android-telefoons dan alleen de Play-store van Google. Velen weten dat niet, op zich al een veeg teken! Je moet heel wat incomplete of zelfs onjuiste informatie op internet doorploegen om een en ander te weten te komen. De dominantie van Google leidt ertoe dat de meesten denken dat de app-store van Google de enige is. Heel wat mensen verkeren zelfs in de mening dat je een Android-telefoon helemaal niet kunt gebruiken zonder Google-account. Dat is dus onjuist. Een Android-telefoon is meteen bruikbaar met de voorgeïnstalleerde applicaties zonder Google-account.

Wie aanvullende apps wil installeren heeft ruime keus naast de al te bekende app-store van Google. De Play-store van Google blijft zich evenwel opdringen, want veel van de bekende apps, zoals die van de Nederlandse Spoorwegen, OV-planner en de betaal-apps van de banken zijn helaas alleen te vinden in die Play-store. Slecht eigenlijk dat al die bedrijven bijdragen aan de monopoliepositie van Google, een bedrijf dat bovendien niet bekend staat om zijn klantvriendelijke praktijken, integendeel.

Blijft dat Android, hoewel grotendeels open source software, gemaakt is door Google. Om daar nog verder los van te komen en ook de beperkingen van de fabrikant van de slimfoon te omzeilen, is het mogelijk om het apparaat te ‘rooten’. Dat is wel een klusje, dus niet voor iedereen weggelegd. Voor diverse, vooral goedkopere telefoons bestaat de mogelijkheid van rooten overigens niet. De ontwikkelaars van root-software richten zich liever op de geavanceerde toestellen.

Na wat meer gelezen te hebben over deze alternatieven, heb ik toch mijn slimfoon weer gepakt om eens te kijken hoe ver ik daarmee zou kunnen komen. Rooten ging niet, het is een eenvoudig toestel, dus ik zit voorlopig vast aan de beperkingen van de door de fabriek geïnstalleerde versie van Android.

Een account bij Google wilde ik niet, al kun je betogen dat dat niet zo heel veel uitmaakt, als het Google-account uitsluitend voor de app-store gebruikt en niet voor andere Google-diensten, waarvan Google zonder enige twijfel alle gegevens combineert. De voorgeïnstalleerde apps zijn ook wat beperkt, dus ik wilde wel toegang tot een app-store. (Meerdere kan ook.) Ik koos voor F-droid, die eist dat de apps open source zijn. De F-droid store is net als andere applicatiewinkels eenvoudig als app te installeren. Daar vond ik onder meer de Firefox browser (ik wilde Googles browser Chrome niet gebruiken), Cool Reader voor het lezen van e-books, KeepasDroid voor het versleuteld opslaan van wachtwoorden en dergelijke, Notepad voor notities, CSipSimple voor voipbellen, Osmand~ voor navigatie (nog niet getest) en zo nog een en ander. Zoals gezegd, zonder de Playstore van Google geen betaal-apps van banken en geen openbaar-vervoer-apps, maar die gebruikte ik al niet, omdat ik bankzaken en reisplannen liever thuis op de laptop doe.

De permissies die de apps vragen, blijven overigens verwarrend. Zo wilde de navigatie-app voortdurende toegang tot camera en microfoon. Dat vond ik raar. Na wat zoeken op internet bleek dat te maken te hebben met een plugin voor de app, waarmee je je reis in beeld en gesproken woord kunt vasteggen. De onduidelijkheid rond de vele permissies van apps is en blijft uiterst klantonvriendelijk. Je kunt tenslotte niet elke permissie gaan opzoeken. Terecht dat privacywaakhonden daartegen protesteren. Ik vrees overigens met bange vreze dat technologiegiganten als Google niet meer in te tomen zijn, vooral omdat vrijwel iedereen ze klakkeloos naloopt, de consument zowel als de bedrijven die apps laten maken. Monopolies zijn altijd slecht, Google is nog veel erger, zoals hierboven al aangehaald. De kongsie smartphonefabrikanten / Google doet gewoon aan nare koppelverkoop.

Kortom: ik ben weer aan de slimfoon, ondanks mijn eerdere afscheid. Het feit dat je als klant geen heldere keuzes krijgt voorgeschoteld (wel/niet inloggen met Google-account; kiezen van app-store) blijft een kwalijke zaak. Veel gebruikers weten daardoor niet dat je een Android-telefoon zonder Google kunt gebruiken en dat er veel meer app-stores zijn dan die van Google. Tekenend voor de macht van de tech-giganten.

PS: de iPhone van Apple is naar verluidt beter qua privacy, maar is veel minder open. Met een iPhone is men geheel afhankelijk van Apple en diens app-store.

Zie de reacties op ‘Weg met de smartphone’ voor alternatieve besturingssystemen voor slimfoons, zoals Sailfish, Ubuntu en Firefox.

Aanvulling 15 januari 2015:

Ik ben toch weer van de slimfoon afgestapt en opnieuw teruggegaan naar de domfoon.

Na een klein half jaar experimenteren met een (Android) smartphone heb ik mijn oude mobiele telefoons weer uit de la gevist. Ik houd wel van moderne technologie en vind de slimfoon een leuk speeltje. Ook is het handig om overal een minicomputer bij je te hebben waarmee je je e-mail kunt checken, websurfen en – inderdaad – bellen. Het notitieblokje vond ik nuttig om zo nu en dan snel iets te noteren. Vooral op plekken waar je je rugzak achter moet laten in de garderobe (musea en dergelijke) kwam het vaak voor dat ik een naam of zo wilde opschrijven en geen pen en papier bij de hand had. De e-bookreader op de smartphone gebruikte ik zo nu en dan, als ik ergens moest wachten. Een paar verzamelingen van korte verhalen zijn dan prettig om te hebben.

De gedownloade betaal-apps van mijn banken, de NS-Reisplanner, de OV-reis-planner en zo nog wat apps die ik dacht te gaan gebruiken, heb ik uiteindelijk nimmer getest. Mijn reizen plan ik thuis en ook mijn betalingen doe ik op de laptop onder eigen dak. Voor internet in de trein heb ik een netboekje met Linux (Ubuntu). Een groter scherm en een fysiek toetsenbord zijn gewoon veel comfortabeler. Het is meer gewicht (een dikke kilo) in de rugzak, dat wel.

Hoewel ik van tevoren wist dat de slimfoon van alles over je bijhoudt, kreeg ik toch steeds een ongemakkelijk gevoel als ik weer een app downloadde. De app waarmee ik mijn televisie (zo’n ‘slimme’) zou kunnen bedienen, wilde toegang tot mijn contacten. Huh?! Mijn contacten? Zelfs zaklantaarn-apps willen je telefoon doorvlooien zonder enige noodzaak. Whatsapp had ik niet eens geïnstalleerd, omdat deze ook contacten opslaat van mensen, die geen Whatsapp hebben. Alsof je de gegevens van ál je vrienden door de secretaris van de voetbalclub laat overschrijven, omdat enkele van je contacten lid zijn van de voetbalclub. Ook de Twitterapp en die van Uber dat taxi’s aanbiedt, zijn er niet voor je privacy. Uber al helemaal niet. Over Facebook en privacy hoeven we het niet meer te hebben.

Vanaf het begin dat ik mijn slimfoon gebruikte probeerde ik alles te doen aan die privacy. Zo deactiveerde ik voorgeïnstalleerde apps die ik niet zou gaan gebruiken. Dat levert meteen allerhande waarschuwingen op dat de telefoon dan misschien niet goed zou werken. Zo wordt de (gemakzuchtige) gebruiker toch weer aangespoord om niet te veel aan de privacysettings te doen. Een (Braziliaanse) taxi-app dwong me om uitgezette Google-services weer aan te zetten. Ik had er geen goed gevoel bij. Afijn, het privacyverhaal is alom bekend, al sluiten de meeste gebruikers hun ogen ervoor.

Eerlijk is eerlijk: ik merkte ook dat ik de vele handigheden van een smartphone vrij weinig gebruikte, dus ik kon gemakkelijk besluiten om de oude mobieltjes uit hun pensioenla te halen en de slimfoon de deur uit doen. Mijn broekzak is er in ieder geval een stuk minder vol door, want de ouderwetse mobiele telefoon is veel compacter.

Meer over privacy-instellingen slimfoon: Android | iPhone.