Bert Ernste – Utrecht | São Paulo • weblog

Wie aan Braziliaanse muziek denkt, denkt vooral aan samba en bossa nova, maar Brazilië heeft op muzikaal gebied veel meer te bieden. Zangeres Vânia Bastos: “Laten we niet vergeten dat Brazilië veel en veel meer muziekstijlen kent. Vooral de chôro is echt uniek. Het is een menging van Europese muziek, zoals bijvoorbeeld de Portugese fado, klassieke muziek (met name Bach en Chopin) en maxixe en samba, die typisch Braziliaans zijn. Dat heeft een uniek geluid voortgebracht. Er bestaat niets dat er op lijkt.”

Ik schreef al eerder over de herwaardering van de Braziliaanse country & western, de música caipira. De CD Breve hístoria da música caipira (Korte geschiedenis van de volksmuziek) van Passoca (artiestennaam van Marco Antônio Vilalba) is daarbij een echte aanrader. Voor wie Portugees verstaat zijn ook de teksten de moeite waard. Bijvoorbeeld van het Romance van een doodshoofd (Romance de uma caveira). Het nummer Romaria is ook bekend van Maria Bethânia (en anderen).

Warm aanbevolen.

Meer Brazilië

Country & western was vroeger een muzieksoort, die niet helemaal ‘cultureel correct’ was. Als je je een beetje bij de culturele elite waande, was country & western niet echte kunst, net zo min als de smartlap. Die grenzen zijn vervaagd, het is niet meer ‘cultureel correct’ om neer te kijken op de ‘lagere’ kunst.

Ook in Brazilië keken hoger opgeleide mensen wat neer op de lokale country & western, de música sertaneja of música caipira. Eerlijk gezegd was daar soms ook wel reden voor, want sommige van de duo’s (vaak zijn het duo’s) die música sertaneja zingen, konden wel erg jengelen en ook in die sector sloeg de commercialisering toe. De films 2 filhos de Francisco en Estrada da vida gaan over dergelijke duo’s.

In de herwaardering van de volkscultuur, kreeg ook de música caipira een nieuwe kans. (Ik heb de indruk dat de term música sertaneja vandaag de dag vooral voor het commerciëlere circuit wordt gebruikt.)

Een aanrader zijn de CD’s Caipira en Mais Caipira van Suzana Salles, Lenine Santos en Ivan Vilela. Het zijn, om het op zijn Nederlands te zeggen, heel erg mooie volksliedjes van het platteland van Brazilië. Vele horen tot het Braziliaanse erfgoed in de zin dat de meeste Brazilianen ze spontaan (kunnen) meezingen, zoals Nederlanders Tulpen van Amsterdam. Heel puur, erg goed gezongen door Suzana Salles en Lenine Santos zonder het eerder genoemde gejengel. Sterke begeleiding door Ivan Vilela.

Een optreden van het trio, dat ik bijwoonde, vond ik minder geslaagd. De muziek was mooi, maar er ontbrak iets aan de chemie tussen de drie, waardoor ze wat houterig en niet op elkaar ingespeeld overkwamen. Aan de muziek deed dat niets af, die was prachtig, net als de CD’s.

Meer Brazilie