Met interesse lees ik op diverse plekken over mensen die vrijwilligerswerk doen in arme landen, bijvoorbeeld op Waarbenjij.nu. Mij bekruipt dan altijd een wat dubbel gevoel. Positief dat mensen om verre medeburgers geven. Positief dat ze wat van hun tijd en geld aan anderen willen besteden. De vrijwilligers komen ongetwijfeld terug met een mooie, of in ieder geval vormende ervaring.
De twijfel slaat echter toe, als ik mij probeer te verplaatsen in de projecten, waar deze vrijwilligers gaan werken. Stel, ik ben een kansarme jongere in een Braziliaanse sloppenwijk. Er is een project om een sportveld en sportactiviteiten op te zetten. Dan komen er hartstikke kansrijke mensen uit de rijke wereld om daar te helpen. Zit daar niet iets koloniaals in? De rijke (ik zou bijna zeggen: blanke, maar dat gaat natuurlijk lang niet altijd op), die goed komt doen en dat soms (ongetwijfeld zonder opzet) nogal zelfgenoegzaam uitstraalt (‘kijk mij eens, ik kom jullie helpen’)?
Wat is trouwens vrijwilligerswerk? Een paar uur in de week op een project wat hand- en spandiensten verlenen, als onderdeel van een fraaie rondreis en veel strandbezoek? Ik las ergens op een blog dat sommige jongeren het al vrijwilligerswerk noemen, als ze tijdens hun wereldreis één keer een middag een project bezoeken en daar met de kinderen spelen. Dat lijkt mij zelfoverschatting.
Het tegenargument is natuurlijk dat we allemaal wereldburgers zijn en dat hulp altijd welkom is, waar die ook vandaan komt. Ik vrees evenwel dat het aan de ontvangende kant lang niet altijd zo positief voelt, als daar rijke en kansrijke vrijwilligers opduiken met hun retourticket op zak, hun laptop, iPod en hun gebrekkige kennis van de lokale taal. De ontvangers zullen dat niet snel zeggen. De vrijwilligers komen meestal naar vanuit het buitenland gefinancierde projecten.
Januari 2010
rss