Met grote regelmaat horen we over ‘zelfregulering’. Van bovenaf opgelegde regels zouden niet nodig zijn, omdat de betreffende bedrijven, organisaties en dergelijke zelf wel een gedragscode en regels kunnen opstellen. Het geloof in zelfregulering is volstrekt naïef.
Financiële sector
De financiële sector besteedde in de Verenigde Staten miljarden dollars aan lobbyen voor minder toezicht. Ze hadden succes en veroorzaakten de financiële crisis, ongestoord door een krachtige toezichthouder. Ook in Nederland loopt de sector te hoop tegen regulering.
Enkele jaren terug ontdekten we in Nederland hoe de bouwsector op grote schaal fraudeerde. Ook daar beweerde de brancheorganisatie dat ze goed in staat was zichzelf te reguleren. Niet dus.
Verpakkingsindustrie
Via beloftes en convenanten met de overheid houdt de verpakkingsindustrie al tientallen jaren wetgeving op het gebied van zwerfvuil tegen. Campagnes als Nederland schoon helpen nauwelijks tegen zwerfvuil, maar komen wel in de plaats van wetgeving op dat gebied. Ook deze sector kan het beslist niet zelf.
Katholieke kerk
Op heel andere terreinen gaat het zonder toezicht eveneens ernstig mis. In onder meer de Verenigde Staten, Duitsland, Ierland en ook Nederland misbruikten katholieke religieuzen, van wie we altijd dachten dat ze meer ethiek zouden hebben – die preken ze immers, op grote schaal de jongeren die aan hen waren toevertrouwd. Dat was in veel gevallen al tientallen jaren bekend.
Wat deed de leiding van de religieuzen in al deze landen? De reputatie van de kerk was belangrijker dan de misbruikte jongeren. Geheimhouding was het devies, de doofpot het gangbare middel. De betreffende religieuzen werden hooguit overgeplaatst. Let wel, dit gebeurde systematisch, overal.
Gegeven de schaal van het probleem is er maar een conclusie mogelijk: er heerst een totaal gebrek aan ethiek en moraal. Alles van bovenaf reguleren heeft veel nadelen, een topzware overheid heeft ook weer controle nodig. Het lijkt echter de enige manier om mensen in het gareel te krijgen. Zelfregulering blijkt ijdele hoop.
Maart 2010
rss