Bert Ernste – Utrecht | São Paulo • weblog

Brazilië, West-Papua, media en meer

Archive for the ‘wereld’ tag

Graf: koloniaal familieverleden

one comment

Foto van grafsteen van familiegraf

’s Gravenhage (Zuid-Holland) 1986

Dit familiegraf van enkele van mijn voorouders weerspiegelt Nederlands koloniale verleden.

Mijn overgrootvader Adriaan Willem Glazener (1857-1901) werd in Rotterdam geboren en overleed in Den Haag. Hij werkte als inspecteur der accijnzen in Nederlands Indië.

Foto van O.M. de MunnickOok mijn bet-overgrootvader Owen Maurits de Munnick (1841-1915) rust in dit familiegraf. Hij zag het levenslicht in Batavia, Nederlands Indië en werkte in onze kolonie als bestuursambtenaar. Hij eindige zijn loopbaan als gouverneur van West-Sumatra. Hij stond al eerder op deze site.

(Foto groter door erop te klikken)

Foto van H.A. de Munnick-HoogeveenHij ligt hier samen met zijn vrouw Henriëtta Antoinetta de Munnick-Hoogeveen (1850-1920). Zij was geboren in Soerabaja (Oost-Java, Nederlands Indië).

(Foto groter door erop te klikken)

Owen Maurits Bettisworth de Munnick (1917-1921) was maar een kort leven beschoren. De precieze familierelatie is mij onbekend.

Foto van C.M. Glazener de MunnickCornelie Micheline Glazener-de Munnick (1872-1948) is de dochter van bovengenoemd echtpaar De Munnick en mijn overgrootmoeder. Zij werd geboren in Amoentai (Borneo, Nederlands Indië). Over haar schreef ik eerder op dit weblog. Zij was getrouwd met de boven genoemde Adriaan Willem Glazener.

Foto C.W.D. Ernste-GlazenerDit is ook het graf van mijn oma Catharina Wilhelmina Diederika Ernste-Glazener (1896-1976), die geboren werd in Fort de Kock (West-Sumatra, Indië) als dochter van Adriaan Willem Glazener en Cornelie Micheline Glazener-de Munnick.

(Foto groter door erop te klikken.)

Op onderstaande foto uit 1926 zijn mijn overgrootmoeder (links) en grootmoeder (midden met mijn grootvader en hun zonen) te zien aan boord van de Indrapoera op weg naar Indië:

Foto van mensen op een schip

Aan boord van de Indrapoera (op weg naar Nederlands Indië) 1926

Oma Cor: Indisch familieverleden

leave a comment

Kort geleden schreef ik hoe ons koloniaal verleden naar mijn gevoel niet meer tot de recente geschiedenis behoort.

Ik refereerde daar aan enkele van mijn voorouders, die in Indië zijn geboren en | of daar carrière maakten, zoals O.M. de Munick, die zijn leven in Indië beschreef in Mijn ambtelijk verleden en een van zijn dochters, mijn overgrootmoeder (‘oma Cor’), die jong weduwe werd en zich toen staande wist te houden door een naaischool te beginnen.

Ik vond een foto van die naaischool en een krantenknipsel uit het Bataviaasch Nieuwsblad van 17 december 1915. De stijl van het artikel is voor de mediaconsument van de 21ste eeuw opmerkelijk.

Foto van de naaischool van 'Oma Cor'

Titel Bataviaasch Nieuwsblad

Brieven uit den Haag.

XXVIII.

5 November 1915.

Een bekende persoonlijkheid uit Indië en die hier ook in Den Haag, waar hij jarenlang vertoefde, een bekende figuur geworden was, is eenige weken geleden hier ter stede ontslapen: ik bedoel den heer O. M. de Munnick oud-gouverneur van Sumatra’s Westkust. Hij werd geboren te Batavia en na eerst bij de marine gediend te hebben, ging hij over naar het Binnenlandsch Bestuur, waar hij een eervolle carrière gemaakt heeft.

Zijn optreden als ambtenaar was vaak energiek en tactvol en in zijn Gedenkschriften, waarin hij zijn loopbaan en zijn rijke ervaringen te boek stelde voor zijn zonen en kleinzonen vindt men menige episode die eenvoudigweg vertelt, het karakter en het goede inzicht van den schrijver doen uitkomen. Ik zie hem nog op de fiets voorbijgaan, met zijn krasse, bijna militaire houding. Tot kort voor zijn dood beoefende hij nog die sport, hetgeen voor een man van 74 jaar al merkwaardig is te noemen.

De zenuwziekte van zijn echtgenoote, de dood van een zijner zoons en andere slagen in zijn familie hebben de laatste jaren van zijn leven versomberd. Nu ik toch over de familie de Munnick spreek, kan ik niet nalaten het even te hebben over een zijner dochters, mevrouw Glasener, die met drie kinderen achterbleef als weduwe van een controleur en die zoo kranig en energiek haar leven heeft onafhankelijk gemaakt van anderen en haar kinderen groot weet te brengen met haar eigen verdiend geld. Als jongmeisje groeide ze op in het residentiehuis huis te Batavia, een weeldepopje, en luttele jaren na haar huwelijk stond ze daar, temidden van het harde, meedogenlooze leven, dat ieder, die niet materieel of moreel sterk is, mee sleurt en ten onder doet gaan.

Toen ontwikkelde zich de sluimerende energie van ’t jonge vrouwtje en zonder iets te verliezen van haar vrouw-zijn heeft ze den strijd met het bestaan aanvaard – en gewonnen! Op haar cursus voor naai- en kniplessen ontbreekt het, dank zij haar kunde en haar tact, nooit aan leerlingen en zoover is haar taak bij de kinderen al gevorderd, dat zij weldra haar oudsten zoon als O. I. ambtenaar aan de maatschappij kan afstaan.

Dit vrouweleven is niet eenig – zóó zijn er vele! De meeste van onze Indische meisjes (ik bedoel allen, die in lndië geboren zijn) zijn dapper en handig, als ‘t er op aankomt, hun leven te verdedigen of haar kinderen groot te brengen en zoodra de fortuin haar den rug toedraait, zitten ze niet bij de pakken neer, maar trachten „al worstelende te overwinnen”.

(…)

Floris

>

(Het was trouwens Glazener met z.)

Zelf woonde ik kort in Nederlands Nieuw-Guinea, dat aanvankelijk buiten de onafhankelijkheid van Nederlands Indië | Indonesië werd gehouden, maar in de jaren zestig van vorige eeuw alsnog aan Indonesië werd overgedragen.

Meer West Papua | Nederlands Nieuw-Guinea

Meer koloniale geschiedenis

Afrika’s rijke geschiedenis

leave a comment

Foto gebouw Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren, België

Tervuren (België) 2009

Foto van Afrikaans maskerHet Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in het Belgische Tervuren is een ouderwets museum, waar objecten uit centraal Afrika tentoongesteld worden zonder veel context, zoals dat in voeger tijden gebeurde. Althans, zo was het in 2009. Dat maakt het overigens zeker niet minder interessant. De tentoonstelling doet je sterk beseffen dat Afrika veel meer kunst en cultuur kent dan de meeste mensen denken. Hiernaast een van de indrukwekkende maskers uit de tentoonstelling. (Groter door erop te klikken.)

Afrika is veel minder ‘primitief’ dan de beeldvorming in het Westen doet voorkomen. Toen de Europeanen er arriveerden waren er complexe samenlevingen:

Zo schreef de Spaans-Marokkaanse schrijver en reiziger Leo Africanus, toen hij in 1510 en 1513 Timboektoe, het toenmalige centrum van de wetenschap (groter dan Londen), bezocht:

“Er zijn hier veel dokters, rechters, priesters en andere geleerde mannen, die goed onderhouden worden door de koning. Verschillende manuscripten en geschreven boeken worden hiernaartoe gebracht uit Barbarie (Marokko) en verkocht voor meer geld dan welk ander handelswaar dan ook.”

Over de stad Benin schreef Piet van Huijs in 1602:

“De belangrijkste stad Benin is heel groot. Als je de stad binnengaat, kom je in een grote brede straat, waarvan men zegt dat hij vier kilometer lang is. Bij de poort waardoor ik binnenkwam, zag ik een hele hoge muur, heel dik, die van aarde was gemaakt. Deze muur omringt de stad volledig. De huizen in deze stad zijn heel netjes en liggen dicht bij elkaar, net zoals in Holland. Het paleis van de koning is heel groot. Er zijn eindeloos grote binnenplaatsen. De mensen werken heel hard en zijn schoon. Benin doet me in veel opzichten aan Amsterdam denken, al is Amsterdam vuiler en zijn de mensen er minder eerlijk.”

Poster van de opening van het museumInteressant was ook de opgezette olifant in het museum. Je komt gewoonlijk niet zo dicht bij zo’n groot dier. Er stond een uitleg bij over de bouw van dat ding. Als ik mij goed herinner een enorm houten skelet en vulling van stro. De plezierjacht op olifanten zien we nu terecht in een ander daglicht, maar zo dicht bij een opgezette olifant staan is een bijzondere ervaring.

Alles bij elkaar een prachtig museum: mooie kunst in een zeer fraai en sfeervol gebouw in een mooi park. Een bezoek meer dan waard.

Het museum is het permanente vervolg op de tijdelijke Koloniale tentoonstelling, die onderdeel was van de in België gehouden Wereldtentoonstelling van 1897. Het huidige museum werd in 1910 geopend. Het was een initiatief van koning Leopold II, wiens belangstelling voor Afrika nare trekken had. Hij wordt wel de slager van de Congo genoemd vanwege het schrikbewind dat hij daar voerde.

Aanvulling december 2019:

> Omstreden koloniaal museum België heropend (NRC).

> Koloniaal museum is ont-Leopold (NRC).

Written by Bert Ernste

april 4th, 2013 at 9:24 am